جاذبه های گردشگری

امامزاده آقا علی عباس و شاهزاده محمد

حرم مطهر امامزادگان آقا علی عباس و شاهزاده محمد، دو تن از فرزندان امام موسی کاظم (ع) در دل کویر شهرستان نطنز و در نزدیکی شهر بادرود واقع شده است. حرم این دو بزرگوار مورد توجه و اعتقاد فراوان شیعیان و دوستداران اهل بیت به ویژه در استان اصفهان است.
آقا علی عباس با کنیه ابا ایوب و شاهزاده محمد با کنیه ابا اسحاق، فرزندان امام موسی کاظم (ع) و ام ولد بودند که در سال 202 یا 203 هجری به همراه عده دیگری از سادات، برای ملاقات برادرشان حضرت امام رضا (ع) به ایران سفر کردند. مسیر هجرتشان از مدینه به کویت، بصره، سپس اهواز، شیراز، کاشان و در نهایت بادافشان بوده است. زمانی که ایشان در بادافشان بودند خبر شهادت برادرشان امام رضا را شنیدند و پس از چهل روز عزاداری در بادافشان، تصمیم گرفتند با عده ای از هم پیمانانشان به طوس رفته و انتقام خون برادرشان را از مامون بگیرند. اما پیش از حرکتشان، مامون از اقدامشان خبردار شد و لشکرش را به سمت بادافشان فرستاد. سرانجام این دو تن پس از چندین شبانه روز محاصره توسط لشکر مامون، به شهادت رسیدند.
جمع کل زیربنای مجموعه طرح در حدود 36000 متر مربع است. از این میزان حدود 13000 متر مربع زیربنای آن تنها با تغییرات کمی مطابق با طرح احداث گردیده است. زيربناي ساختمان حرم مطهر و صحن هاي آن 5000 مترمربع مي باشد. اين بنا در دو طبقه با 10 رواق و 4 سردرب ورودي ساخته شده است.
ارتفاع گنبد با عظمت و کاشيکاري گنبد که يکي از شاهکارهاي برجسته ی معماري است، از کف 45 متر و قطر گنبد 23 متر مي باشد. دو گلدسته در دو طرف گنبد زيارتگاه به ارتفاع 40 متر و قطر 3/5 متر قرار گرفته است. نماي داخل گنبد و بارگاه ملکوتي امامزاده آقا علي عباس و شاهزاده محمد (علیه السلام) با مهارت بسيار زيبا و ظريفي گچ بري و آينه کاري شده است که نظر هر زائري را به خود خيره مي کند.
همه‌ ساله بالغ بر دو میلیون زائر از اقصاء نقاط کشور و همچنین خارج از کشور همواره به پابوس اين امامزادگان شريف مشرف می‌شوند.

امامزاده شاهزاده سیدعلی

شهر مقدس قم شهری است با بیش از ۴۰۰ امامزاده و بقاع متبرکه که در هیچ جای دنیا چنین تعدد امامزاده ای در یک شهر وجود ندارد و در راس این امامزادگان حرم مطهر حضرت معصومه(س) چون نگینی در مرکز این شهر مقدس می‌درخشد.
امامزاده شاهزاده سید علی از مورد توجه ترین امامزادگان شهر قم و معروف به کریم بنی هاشم هستند. درباره نسبت ایشان با امامان دو قول متقاوت وجود دارد. یکی اینکه ایشان از نوادگان حضرت عباس باشند و دیگری احتمال اینکه از نوادگان محمد بن حنفیه فرزند امام علی(ع) هستند .
وی سیدی جلیل القدر، عظیم الشأن، بزرگوار و به صاحب کرامات مشهور و معروف است که بسیار مورد توجه اهالی قم و توابع بوده و مرکز اجتماع و محل نذورات صاحبان حاجت قرار دارد. ایشان در میان مردم معروف به شاه سیدعلی است.
امامزاده سیدعلی، نوزده پسر داشت، از جمله فرزندی به نام عبیدالله که فردی شجاع و از علمای بزرگ بود و در سال 312 هجری قمری در مصر درگذشت. امامزاده عبدالمهیمن هم که در بوشهر مدفون است، فرزند عبیدالله و نوه ی امامزاده شاه سیدعلی علیه السلام است.
بنای امامزاده در جهت شمالی شهر و منتهی الیه کوی جدید خارجی دروازه ری قم واقع شده و دارای بقعه، گنبد، رواق، ایوان، صحن، آب انبار و الحاقات دیگر است.
بنای بقعه از داخل به صورت هشت ضلعی مختلف الاضلاع است که در جهات اصلی، چهار شاه نشین دارد که از هر یک دری به خارج گشوده می‌شود. در جهت جنوبی بقعه، ایوانی به ارتفاع 7 متر با ازاره کاشی کاری و جدار سفیدکاری و پوشش رسمی بندی و کاشی کاری تزئین شده است. در دو جانب ایوان، دو حجره و بر فراز آنها، غرفه های زیبایی مزین به کاشی کاری وجود دارد.
در زیر گنبد، ضریح و مرقدی قرار دارد. مرقد از پنج جهت با کاشی های خشتی عصر فتحعلی شاه پوشیده شده و دارای کتیبه ای متضمن نسب نامه امامزاده است. بر فراز بنا، گنبدی است شلجمی، سراپا آراسته به کاشی های گره سازی الوان به ارتفاع و قطر 7 متر با گردنی استوانه ای مزین به کاشی کاری معقلی با آجر و کلوکی و کاشی گرهی که در سال 1342 بازسازی و کاشی کاری شده است.
بقعه و گنبد شاهزاده سيد علي از بناهاي جناب آقاي حاج محمد آقازاده مي باشد که از تجار بلند همت و خيّر شهر قم بوده که فرشهاي گرانبهاي دارالسياده را هم وقف و تقديم آستانه نموده است.
همان طور که گفته شد این بنا بسیار مورد توجه و احترام مردم و علما بوده و محل نذوراتشان است. هرساله به مناسبت های مختلف ضریح و آستان مطهر شاهزاده سیدعلی توسط عالمان برجسته دینی غبار روبی و عطرافشانی می‌شود .
منبع : emamzadegan.ir - qomseir.blogfa.com

امامزاده باوره (بوره)

امامزاده باوره یا بوره در روستای فردو بخش کهک شهرستان قم واقع شده است. این امامزاده بر فراز کوهی در 6 کیلومتری جنوب روستای فردو و در باغ باوره قرار دارد.
ساختمان امامزاده از خشت و سنگ ساخته شده و بر فراز آن، گنبد خشتی ای به دور از هرگونه کاشی کاری و تزیین احداث گردیده که حکایت از سادگی و صمیمیت می‌کند. زیارتگاه شامل دو بقعه است که هر یک مدفن دو امامزاده به نامهای محمد و حسین، حلیمه خاتون و زینب خاتون از نوادگان امام کاظم (علیه السلام) هستند. در میان هر بقعه دو صندوق منبت کاری شده بر روی قبور نصب شده که از آثار هنری سده یازدهم هـ. ق به شمار می‌رود.
بقعه به شکل مستطیل و به ابعاد 16×6 متر با دو رواق روباز است که اولى به صورت هشت ضلعى و دومى به صورت عرقچینى است. درِ بقعه از جانب شمال باز مى‏شود و درى نیز در جانب جنوب دارد که به نظر می‌رسد در گذشته شامل دو اتاق متصل به هم بوده که در سالیان اخیر، دیوار حایل برداشته شده است.
اطراف امامزاده با انواع درختان گردو و سنجد و صنوبر آباد شده است که بر صفای امامزاده می‌افزاید و محلی برای استراحت گردشگران و زائران فراهم می‌آورد.
روستای فردو یکی از روستاهای قدیمی، خوش آب و هوا و ییلاقی استان قم است که از جاذبه های طبیعی فراوانی برخوردار است.
در سال های اخیر اقداماتی جهت توسعه و فضاسازی این امامزاده صورت گرفته است. این بناى زیبا و کوچک به شماره 11506 و در تاریخ 24/12/1383 به ثبت آثار ملّی و تاریخى رسیده است.
منبع : aksestan-man.blogfa.com - shrines.blog.ir

امامزاده شاهزاده اسماعیل قم

آستان مقدس امامزاده شاهزاده اسماعیل قم در دامنه ارتفاعات روستای بیدقان بخش کهک واقع شده است. این بقعه در فاصله تقریبی 51 کیلومتری جنوب شرقی شهر قم قرار دارد که زیارتگاه سه تن از امامزادگان به اسامی شاهزاده اسماعیل و فرزندش حمزه از نوادگان علی ابن جعفر(ع) و شاهزاده محمد از نوادگان امام کاظم(ع) است.
امامزاده شاه اسماعیل یکی از امامزادگان پر بازدید استان قم است. این امامزاده اعتبار زیادی نزد مردم قم در دوران قدیم داشت و بسیاری از افراد برای ادای نذر و قربانی به این مکان مراجعه می‌کردند. از زمان‏هاى قدیم، مخصوصاً در روستاهاى هم‏جوار، گله داران منطقه، یک گوسفند جهت سلامتى گله ی خود نذر امامزاده شاهزاده اسماعیل مى‏کردند و عشق و علاقه زیادى به آستان وى داشتند و این رسم هنوز بین گله داران پا برجاست که نشان از محبّت ویژه‌ آنها به امامزاده اسماعیل دارد.
سابقا به جهت دورى و کوهستانى بودن مسیر امامزاده، زائران کمى به حرم امامزاده اسماعیل مشرف مى‏شدند اما امروزه، به جهت آسفالت شدن مسیر امامزاده، خوش آب و هوا بودن منطقه و باز سازى و توسعه، این امامزاده به یکی از جاذبه های گردشگری مهم استان قم تبدیل شده و به خصوص در روزهاى پنج شنبه مملّو از جمعیت است.
طبیعت زیبای روستای بیدقان با رودخانه ای که از میان این روستا می‌گذرد، کوه ها و بافت قدیمی روستا باعث جذب گردشگران به این منطقه شده است.
بقعه امامزاده شاه اسماعیل از بناهاى تاریخى استان قم و داراى درهاى نفیس و کاشى‏هاى عالى و صندوق منبّت روى مرقد است و شامل بقعه، گنبد، رواق، صحن و مسجد است.
قدمت این بنا مربوط به قرن هفتم هجرى است و بانى اولیّه آن نامعلوم مى‏باشد. با توجّه به کاشى‏هایى که در آن مزار به کار رفته، مخصوصاً کاشى‏هایى که داراى صورت سه سوار مغول است، مى‏توان ادّعا کرد که بانى بقعه مزبور از امراى دولت هلاکوخان و یا خواجه نصیر الدّین طوسى قمّى، وزیر وى بوده است.
در متن این کاشى‏ی ها، تصویرى برجسته از سه سوار است که مارى را در زیر پا مى‏کوبند و کبوترى را بر فراز سر دارند. در حاشیه آن‌ها نیز کتیبه‏اى متضمن سوره های کوچک قرآن، مانند سوره مبارکه اخلاص و در پایان، تاریخ 668 هـ. ق یا ابیاتى از شاهنامه با تاریخ 661 هـ. ق دیده می‌‏شود.
کاشی های مزبور به همراه کاشی های دیگر به جا مانده از بنا با نقوش برجسته طاووس، لک لک و طوطى که در قسمت بالاى ازاره بکار رفته بودند، در موزه آستانه مقدس حضرت معصومه نگهداری می‌شود.
مصالح اصلی به کار رفته در این بنا سنگ و گچ است و بسیار مستحکم ساخته شده است. نقشه بنا از خارج، برجى و از داخل به صورت چهار ضلعى متساوى به دهانه 50/5 و ارتفاع 9 متر مى‏باشد. جدار داخلى بقعه سفیدکارى و تهى از تزیینات کاشى و گچ‏برى است، جز شاه‏نشین جانب شمالى که داراى تزیینات کاشى‏کارى دوره‏هاى بعد است.
در این بقعه، دو مرقد دیده مى‏شود، یکى بزرگ در وسط و دیگرى کوچک در زاویه شمال شرقى مجاور پلّه شاه‏نشین شمالى. مرقد اصلى، مدفن دو تن، شاهزاده اسماعیل و فرزند وى شاهزاده حمزه است و مرقد کنارى منتسب به شاهزاده محمّد بن موسى الکاظم است. البته مردم محلی مرقد کوچک را از آن امامزاده حمزه می‌دانند.
بر فراز بقعه، گنبدى است که احتمالا در آغاز امر، عرق‏چینى یا کلاه‏خودى شکل و سنگ پوش بوده اما در عصر شاه اسماعیل اوّل صفوى، هنگام تعمیر صورت آن را به هرمى شانزده ترکى تبدیل ساخته‏اند. این گنبد به قطر هشت و ارتفاع 9 تا 10 متر، آراسته به کاشى‏هاى دوالى فیروزه‏اى دورة صفوى بود که به مرور زمان، عمده آن‌ها ریخته و اخیرا بازسازى و کاشى‏کارى شده است. تمام اضلاع گنبد داراى کتیبه‏اى به خطّ بنایى با عبارات اللَّه، محمّد و على می‌‏باشد.
بنای امامزاده شاهزاده اسماعیل دو بار، یک مرتبه درسال920هـ. ق و در عهد سلطنت شاه اسماعیل و بار دوّم در سال 1214 هـ. ق و در دوره ی فتحعلى شاه تعمیر و تزیین گردیده است. منبری در امامزاده به تاریخ 922 هـ. ق قرار دارد و تزیینات زیبایى بر آن به چشم می‌خورد. تعدادى از درهاى بنا نیز احتمالاً متعلّق به همین تاریخ است. هم‏چنین درگاه بقعه از رواق، کاشی ‏کارى زیبایى از دوره قاجارى کار شده که داراى کتیبه‏ هاى زیادى است.
امامزاده داراى سه در ورودى است که درهاى جنوبى و شمالى آن در ایوان‏هاى طرفین گشوده مى‏شوند و تنها درِ غربى آن داخل رواقى طولانى که میان گنبد با صحن است، باز مى‏ گردد.
منبع : mehrnews.com - shrines.blog.ir - qomchto.ir

امامزاده حمزه (ع) قم

یکى از بقاع مشهور استان قم، آرامگاه امامزاده حمزه معروف به شاه حمزه، واقع در خیابان طالقانى (آذر) قم، روبروی میدان کهنه و داخل کوچه مى ‏باشد که مورد توجّه اهالی و مزار عمومى و محلّ قسم خوردن و قسم دادن متخاصمین در امور حقوقى بلکه جزایى در گذشته بوده است. این بنا شامل حرم، رواق‏هاى مجلّل، ایوان، کفشکن و حجره‌های متعدّد و مختلف مى‏ باشد که هر کدام در تاریخ‌هاى گوناگون ساخته و تعمیر یا اضافه شده ‏اند .
در مورد شخص مدفون در این بقعه اختلافاتی وجود دارد و به اعتقاد برخی این شخص حمزة بن موسى (ع) است که برادر بزرگوار امام رضا (ع) مى‏ باشد، که صحیح نیست .
درباره محل دفن جناب حمزه بن موسي (ع) مورخين شيعه به اختلاف افتادند و براي آن حضرت پنج موضع را ذکر کرده اند : 1ـ شيراز. 2ـ ترشيز (کاشمر). 3ـ سيرجان (کرمان). 4ـ قم (خيابان آذر) 5ـ در شهر ري (جوار عبدالعظيم حسني)
در این بقعه مرقد مطهر امام زاده حمزه از نوادگان امام کاظم علیه السلام قرار دارد که بنا بر تصریح علمای انساب، وی در جوار مرقد پدر بزرگوارش حسین و جد ارجمندش احمد بن اسحاق دفن گردیده است که به دلیل شهرت و فضیلت فراگیرش، مجموعه مراقد مزبور، به نام وی معروف شده است. بنابراین نسب شریف امامزاده سیدحمزه (معروف به شاه حمزه) با شش واسطه به امام هفتم (علیه السلام) منتهی می‌شود که از قرار ذیل است :
حمزه فرزند ابوعبدالله حسین فرزند احمد فرزند اسحاق فرزند ابراهیم عسگری فرزند موسی ابو السُبحه فرزند ابراهیم مرتضی فرزند امام کاظم علیه السلام.
بنای ساختمان بقعه به شهادت سبک بنا از آثار قرن هشتم است مضافاً بر اینکه لوح کاشی ای موجود است که مربوط به عصر شاه طهماسب صفوی تزیین و تعمیر کلی و اساسی یافته است. بر فراز بقعه مورد نظر گنبدی است که یکی از عجیب ترین گنبد هایی است که در ابنیه های ایرانی دیده شده. گنبد صدفی شکل که از ترکیب یک گنبد کم خیز و یک فرم مخروطی به وجود آمده. این گنبد از آثار مرحوم اتابک اعظم در سال 1301 هـ ق است که هم زمان با بنا، گلدسته های بلند و ایوان آئینه و صحن بزرگ فاطمه معصومه (علیها السلام) ساخته شده است. سبک ساختمان آن از ابتکارات مرحوم استاد حسن معمار قمی است. مجموعه ای از اشکال هندسی و گوناگون گنبدسازی از عرقچینی و کروی و شلجمی توأم با استوانه ای و مضلع و مخروطی .
ارتفاع گنبد از سطح بام حدود هشت و نیم متر و سراپا مزیّن به کاشی های گرهی و احیاناً دوالی فیرزوه فام است دربهاى ورودى به داخل حياط از ضلع شرقى و غربى به طور قرينه تعبيه شده است. حياط بقعه مستطيل شکل است و در دور آن طاق نماهايى تعبيه شده که کلاً داراى طاق رومى هستند در ضلع جنوبى روبروى درب ورودى حرم محوطه ايوانى شکلى به صورت شاه‌نشين وجود داردکه دو ستون در وسط و دو نيم ستون در طرفين آن قرار دارد و نوع طاق آن رومى است. ستون‌ها يک پارچه و از سنگ است.
يکى از تزئينات بسيار جالب دراین بقعه ايوان ورودى به حرم است. در بدنه ايوان و در زير پايه قوس يک رديف کتيبه بر روى زمينه لاجوردى وجود دارد که انتهاى آن تاريخ ۱۳۰۱ هـ.ق را که تاريخ احداث بنا باشد نشان مى‌دهد. ديوارهاى ايوان داراى کاشى‌هاى شطرنجى سفيد بر زمينه لاجوردى است و بيش‌تر اين نوع کاشى‌ها از نوع کاشى قاجارى است. سقف حرم به صورت حلزونى يا ترکيبى از مخروطى و گنبدى است که در رأس‌ حالت مدور پيدا کرده است تمامى روى آن با کاشى آبى‌ رنگ پوشانده شده است. در قسمت زير گنبد از داخل مقرنس‌سازى بسيار جالبى که با گچ انجام شده به چشم مى‌خورد. اطراف مقبره را صندوقى مشبک گذارده‌اند که از سطح زمين‌ حدود ۲/۵ متر بالاتر است پيرامون آن کتيبه‌هاى کاشى در هر چهار طرف تعبيه شده است.
درجانب شرقی بقعه ایوانی است باشکوه از آثار صفویه که از تزئینات کاشی آن توسط اتابک تعمیر بعمل آمده است که به کاشیهای الوان مزین شده و رو به خرابی است. در مدخل همین ایوان به روضه مطهر دربی مشاهده می‌شود که بسیار زیبا و کنده کاری شده که توسط مرحوم احمد تکیه بازار در سال 1350 هجری قمری به این بقعه متبرکه وقف گردید.
بقعه شاهزاده حمزه از سه جهت شمالی و جنوبی و شرقی محاط به سه صحن و از جانب غربی محدود به رواق یا حسینیه است .
دیوارها و سقف حرم به تازگى آیینه کارى شده است و جلوه‏اى خاص به حرم مطهّر داده است .
این بناى زیبا به شماره 2318 و در تاریخ 19/2/1378 به ثبت آثار ملّی و تاریخى رسیده است .
منبع : emamzadegan.ir - shrines.blog.ir - qom.oghaf.ir

امامزادگان چهل اختران

چهل اختران مقبره جمعی از سادات و امامزادگان واقع در خیابان آذر است که در سابق مرکب از سه بنای چهل اختران، شاهزاده زید و موسی مبرقع بوده است ولی اکنون از مجموعه نورهای به هم پیوسته آنان تشکیل یافته و زیارتگاهی مشترک را به خود اختصاص داده است. این زیارتگاه در میان مردم به نام " چهل اختران " یا " چهل دختران " شهرت دارد .
در این مکان مقدس، موسی مبرقع فرزند امام محمدتقی (علیه السلام) از امامزادگان معروف شهر به خاک سپرده شده است. وی نخستین کس از سادات رضویه است که در سال ۲۵۶ هجری قمری (در ۴۲ سالگی) به توصیه امام هادی(ع) روانه قم شده و در خانه ابوخالد اشعری (از اصحاب امام رضا) ساکن می‌شود و در این شهر باقی مانده است تا به ترویج دین بپردازد و پاسخ‌گوی سوالات و شبهات مردم باشد تا جایی که تمام سادات رضویه را از نسل ایشان می‌دانند .
نقل است ایشان همچون حضرت یوسف(ع) دارای چهره زیبایی بودند تا جایی که هنگام عبور از بازار مردم دست از کسب و کار خود برداشته و به آن حضرت خیره می‌شدند به همین دلیل، برقع (روی بند) به صورت می‌زدند تا مبادا باعث گناه کسی نشوند، به همین دلیل به موسی مبرقع(ع) [برقع پوش] معروف شدند .
پس از گذشت چند سال از حضور این امامزاده بزرگوار در قم، دختر و خواهران ایشان (زینب، ام محمد و میمونه) نیز به قم می‌ آیند و طی ۴۰ سال حضور در این شهر مذهبی، به طور مرتب به زیارت عمه‌شان حضرت معصومه(س) مشرف می‌شوند و نسبت به بازسازی گنبد و حرم حضرت معصومه(س) اقدام می‌کنند .
امامزاده موسی در سال 296 (هـ.ق) از دنیا رحلت نموده و در منزل خویش مزار کنونیش در مقبره چهل اختران دفن گردیده است. در جوار قبر موسی، امامزادگانی چون (محمد) و (زینب) دو فرزند بزرگوار موسی مبرقع (ام کلثوم)، (فاطمه)، (بریهه)، (ام سلمه) و (احمدبن محمد بن احمد بن موسی) از نوادگان آن بزرگوار؛ شاهزاده (زیدبن علی) از نوادگان سیدالساجدین (علیه السلام) نیز به خاک سپرده شده اند.
در صحن بزرگ این مجموعه سه زیارتگاه به اسامی امامزاده موسی مبرقع (ع)، چهل اختران و امامزاده زید (ع) قرار دارد. در بقعه چهل اختران تا هنگام تألیف تاریخ قم به سال 378 هجری قمری چهارده تن از سادات رضویه از خاندان موسی و جعفر و غالباً از طبقه نسوان به خاک سپرده شده بودند. بعد از آن هم از همین خاندان جمع دیگری دفن شده اند. می‌گویند در این بقعه چهل زن، چهل مرد و بیست و پنج کودک، در مجموع صد و پنج نفر، دفن شده اند .
به نظر می‌رسد که بنای ساختمان بقعه امازاده موسی مبرقع (ع) از آثار قبل از صفویه باشد. اما اکنون اثری از گذشت زمان بر چهره آن مشاهده نمی‌شود و در آن عملیات تجدید بنا صورت می‌گیرد .
تاریخ بنای بقعه چهل اختران سال 950 ه. ق آمده است. بانی آن شاه طهماسب صفوی و اسم معمار هنرمندش " استاد سلطان قمی " از مشاهیر معماری دوره صفویه به شما ر می‌رود. نام این استاد در زیارتگاه ضبط شده است. در سال 953 ه. ق به دستور شاه طهماسب صفوی سقفی بسیار مرتفع از آجر بر این بقعه زده شد .
بنای امامزاده زید نیز عمارتی است که گنبدی کوچک از آجر به شکل کلاه خود بر فراز آن به چشم می‌خورد و به سده نهم ه. ق تعلق دارد. این مکان مدفن یکی از نوادگان امام زین العابدین (ع) است .
مجموعه بناهای چهل اختران به شماره 965 به ثبت ملی رسیده است .
منبع : emamzadegan.ir - beytoote.com - abna24.com - صدا و سیمای مرکز قم - دانشنامه اسلامی

امامزاده عبدالله قم - قلعه چم

امامزاده نورعلی

بقعه امامزاده نورعلی (ع) در بخش کهک شهرستان قم و در روستای سرسبز و خوش آب و هوای کرمجگان واقع شده است. روستای کرمجگان در فاصله 45 کیلومتری جنوب شهر قم قرار دارد. این امامزاده یکی از پر بازدیدکننده ترین امامزادگان استان قم محسوب می‌شود.
نسب شریف امامزاده نورعلی(ع) روستای کرمجگان با چهار واسطه به امام چهارم، حضرت زین العابدین(ع) منتهی می‌شود. اکثر اجداد او از بزرگان سادات حسینی در طبرستان به شمار می‌آمدند. پسر عموی ایشان امام حسن‌بن‌علی الاطروش، مؤسس دولت علویان در طبرستان است که با اقتدار کامل به مدت پنج سال بر بخش‌های وسیعی از شمال ایران حکومت می‌کرد و بنیانگذار حکومت علوی در آن نواحی بود.
پس از وفات اطروش به سال ۳۰۴ هـ. ق و اختلاف فرزندان او بر سر جانشینی وی، احمد ابوعلی فرزند امامزاده نورعلی(ع) که به صاحب الخال مشهور و در دستگاه اطروش از موقعیت ممتازی برخوردار بود به قم مهاجرت کرد و مورد احترام بزرگان این شهر قرار گرفت و کمی پس از آن نقابت سادات قم به او تفویض شد و فرزندان و نوادگان او در قم از موقعیت فوق‌العاده‌ای بهره‌مند شدند و پیوسته مورد احترام قمی‌ها بودند.
امامزاده نورعلی(ع) که از نخستین سادات اشرفی حسینی مهاجر قم است، از احترام فوق‌العاده‌ای برخوردار و به زهد و تقوی شهرت داشت. پس از مهاجرت فرزند او به قم، احترام ایشان دو چندان شد.
امامزاده نورعلی به دلیل گرمای شدید قم در فصل تابستان به یکی از روستاهای قم (کرمجگان) نقل مکان کرده تا اینکه در قرن چهارم هجری وفات یافته و در روستای کرمجگان به خاک سپرده شد.
یکی از دلایل جذب گردشگران به این امامزاده جاذبه های طبیعی روستای کرمجگان است. کرمجگان روستايي با طبيعت بکر در ارتفاعات قرار دارد. چند قله دو تا سه هزار متري اين روستا را احاطه کرده که ارتفاع زياد از سطح دريا و احاطه شدن توسط کوه‌ها و آب‌هاي زير زميني فراوان باعث سرسبزي و خوش آب و هوايي اين منطقه شده است. ‏
باغ های گردو اطراف امامزاده نورعلی را فرا گرفته است اما در سال های اخیر باغ های امامزاده به سبب استفاده نامناسب بازدیدکنندگان دچار آسیب های فراوانی شده است.
منبع : yjc.ir - mehrnews.com

امامزاده فاضل (ابوالفضل علی)

بقعه امامزاده ابوالفضل علی معروف به فاضل از نوادگان امام جواد (ع) در بخش کهک شهرستان قم و در ارتفاعات مشرف به روستای بیدهند واقع شده است. این امامزاده در فاصله 40 کیلومتری جنوب شهر قم قرار دارد.
امامزاده فاضل یکی از امامزادگان مورد توجه مردم استان قم است که در مناسبت‌های مختلف، پذیرای خیل عظیم زائران و مشتاقان فرهنگ اهل بیت(ع) است.
امامزاده فاضل بر فراز کوه کوچکی مخروطی شکل در بالای روستای بیدهند و مشرف بر آبادی و دره ای پوشیده از درخت قرار دارد.
در طول سال های اخیر این امامزاده توسعه، فضاسازی و نوسازی شده است. ماه رمضان سال 1390 ضریح مطلای این امامزاده نصب گردید.
منبع : isna.ir - emamzadegan.ir - tabnakqom.ir

امامزاده سید مظفر بندرعباس

امامزاده سید مظفر واقع در شهر بندر عباس در بخش مرکزی از توابع شهرستان بندر عباس در استان هرمزگان و یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. معماری زیبای این بنا جاذبه خاصی به این بنا داده است، گنبدی با چهار مناره میناکاری شده که آبی نیلگون آسمان را یادآور می‌کند فضای جالب و زیبایی را برای زائران و دوستداران معماری ایرانی بوجود آورده است.
اهل سنت بندرعباس معتقدند سید مظفر از سادات اهل سنت و اصالت او به گوده بر می‌گردد که به سبب رفت وآمد اهل سنت بر سر مقبره محقر او بعدها تصمیم گرفته شد آن را به امامزاده مبدل نموده و بنای ان را بازسازی کنند و تا کانونی جهت مراجعات مردم معتقد بندرعباس و حومه باشد.
و شیعیان معتقدند که امامزاده سید مظفر از نوادگان امام موسی ابن جعفر است که از سالیان دور مورد توجه عموم مردم خصوصا مردم استان هرمزگان بوده و هر ساله پذیرای زائران بی شمار مشتاق خود است.

امامزاده شاه محمدتقی

امامزاده شاه محمد تقی واقع در شهر بندر عباس در بخش مرکزی از توابع شهرستان بندر عباس در استان هرمزگان و یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران واقع شده است. این امامزاده مورد توجه بسیاری از مردم قرار دارد به حدی که در گذشته زواری که از پاکستان و بنگلادش به زیارت حرم علی بن موسی‌الرضا در مشهد می‌رفتند ابتدا به زیارت این محل می‌آمدند. مکان آن در کنار جاده بندرعباس- سورو قرار دارد و هم‌اکنون در محوطه پارک هتل هما واقع شده است. سقف و مناره های میناکاری شده و شیشه های رنگی پنجره هاجلوه خاصی به این مکان داده است.

امامزاده نور

امامزاده نور (امامزاده اسحاق) گرگان در محله سرچشمه گرگان در بخش مرکزی گرگان واقع است. امامزاده اسحاق بن موسی بن جعفر یکی از مفاخر معنوی و روحانی شهر گرگان است که گفته می‌شود برادر امام رضا بوده است، مردم این شهر از سر ارادت، او را شاهزاده اسحاق نامیده و از قرن ششم هجری قمری مرقدی زیبا برایش بنا نهادند. مسجد جامع شهر گرگان در نزدیکی امامزاده نور واقع است و اطراف امامزاده در قرون گذشته محلی برای به خاک سپردن اموات بود که حدود ۶۰ سال پیش در حالی که قسمتی از زمین محوطه بیرونی امامزاده را جهت قبری می‌کندند، پلکانی دیده شده و در نتیجه کاوش به راهرویی برخوردند که تمام زیر صحن را در برگرفته بود.

گنبد خشتی

نزدیک ترین مزار به مجموعة اماکن رضوی، آرامگاه محمد، معروف به گنبد خشتی است که به قولی از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) متوفی به سال 832 ق. است. بنای اولیة آرامگاه را بعضی به عهد صفوی و برخی به عهد تیموریان نسبت داده اند. این بنا دارای گنبد دو پوشه و در داخل مزین به مقرنس های زیباست و به دلیل داشتن پوشش آجری و در مقایسه با گنبد طلایی امام رضا (ع) به گنبد خشتی معروف شده است. این آرامگاه در کوچه ای به همین نام، در محلة قدیمی نوغان در شرق خیابان طبرسی قرار دارد. گنبد خشتی توسط هیأت امنایی از معتمدان محل و تحت نظر اداره اوقاف و امور خیریه ناحیه یک مشهد و از محل نذورات نگهداری می‌شود.

امامزاده سید علاء الدین حسین

حسین بن موسی ملقب به سید علاء الدین حسین و معروف به حسین کوچک فرزند امام موسی کاظم برادر علی بن موسی الرضا است او در سال 202 قمری (اواخر قرن دوم هجری) از مدینه راهی توس بود که در شیراز به شهادت رسید. سید علاءالدین حسین بن موسی الکاظم برادر کوچکتر شاهچراغ است.
آرامگاه در محله آستانه قرار دارد. گنبد کنونی با کاشی‌های معرق پوشیده شده‌است که بر آن به خط ثلث طلایی و بر زمینه آبی سوره مزمل نوشته شده‌ است. بنای اصلی آرامگاه در اواخر قرن هشتم یا اوایل قرن نهم هجری قمری ساخته شده‌است. گنبد در سال 1329 بر اثر حوادث متعدد برداشته و در سال 1331 به وسیله مشیرالملک (میرزا ابوالحسن خان) گنبدی با اسکلت فلزی بر روی آن نصب گردید.

امامزاده صالح

امامزاده صالح نام زیارتگاهی در منطقه تجریش تهران است. این بنا به مساحت سه هزار متر مربع یکی از بزرگترین و مشهورترین امامزاده های ایران است. امامزاده صالح آن گونه که از کتیبه بالای سردر صحن بر می‌آید، از پسران حضرت موسی بن جعفر و برادر امام هشتم شیعیان است‌ .
بنای اولیه و اصلی بقعه و بارگاه در سده پنجم هجری ساخته شده است که در جریان حملات مغول به ری در حدود سال 617 هجری ویران و دوباره در سال 700 هجری، غازان خان آن را بازسازی می‌کند .
بعد از زمان ایلخانیان و در دوره صفویه و قاجاریه نیز بخش هایی به اصل بقعه افزوده شد .
بنای بقعه اصلی شامل ساختمان چهارگوش بزرگ و مستحکمی با دیوارهای قطور است که فضای درونی آن تقریباً 6.5 مترمربع مساحت دارد. وضع طاق نماها و معماری ساختمان و پوشش آن از معماری بناهای قرن هفتم و هشتم هجری است‌ .
گنبد شلجمی شکل ( شلغمی ) آن با کاشی‌های زیبا پوشیده شده است. این گنبد در سال 1323 شمسی به همت حسن فداکار تعمیر و کاشی کاری آن به صورت اولیه تجدید شده است .
احداث گنبد کنونی همراه با تزیینات و مقرنس کاری و نقاشی های ظریف و اصلاحات داخل حرم، تعمیرات و پاره ای الحاقات و به طور کلی استحکام بخشی را به هلاکو میرزا، ملقب به بهادرخان، پسر حسنعلی میرزا شجاع السطنه و نوه فتحعلی شاه نسبت داده اند .
محوطه امام ‌زاده صالح پیش از تغییر فضای خیابانی تجریش، محوطه ‌ای کاملا محصور شده همانند دیگر زیارتگاه‌های ایران بود که چنار قطوری که به ثبت میراث فرهنگی نیز رسیده بود در میان حیاط آن قرار داشت. یکی از معروف ترین چنارهای کهن‌سال ایران با قدمت دست‌کم هشتصدسال که در آثار جهان‌گردان خارجی نیز بدان اشاره شده است. این چنار در سال 1379 بریده شد.
در داخل حریم وسیع امامزاده صالح صندوقی چوبین وجود دارد که احتمالا به دوران اواخر صفوی یا افشار تعلق دارد و ضریح ممتاز نقره‌ای آن که اضلاع شرقی و شمال شرقی و غربی آن دارای محفظه مشبک مزین به نقره و ضلع جنوبی آن مشبک چوبی است از وقفیات مرحوم آقای میرزا سعیدخان وزیر امور خارجه اواخر قاجار است .
طرح توسعه حرم با توجه به افزایش زائران از سال 1374 شروع شده و با خرید خانه‌ها و واحدهای تجاری اطراف جهت توسعه ادامه دارد. طبق طرح جامعی که برای این امامزاده درنظر گرفته شده، قرار است در سه مرحله، 16 هزار متر مربع به فضای زیارتگاه اضافه شود .
بنای امامزاده از سال 1351 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته و به شماره 909 ثبت گردیده است.