جاذبه های گردشگری

باغ و حمام فین

باغ فین و حمام فین کاشان در 6 کیلومتری جنوب شهر کاشان در انتهای خیابان امیرکبیر فعلی و روستای فین کوچک قدیم قرار دارد و از با ارزش ‌ترین آثار تاریخی کاشان است بنای بر جای مانده باغ از دوران صفوی است که بر روی بناهای دوره دیلمی ساخته شده و از لحاط باغ آرایی و آب رسانی دارای اهمیت ویژه‌ ای است بناهای این باغ شامل سر درب ورودی و برج و باروی آن، شتر گلوی صفوی در میانه باغ، شتر گلوی فتح علی شاهی و اتاق شاه نشین در جنوب خاوری باغ، موزه ‌در باختر باغ و حمام ‌های کوچک و بزرگ و کتابخانه در خاور باغ می‌شود.حمام فین کاشان که در باغ فین قرار دارد همان مکان تاریخی است که ناصرالدین‌شاه در سال ۱۸۵۲ میلادی صدراعظم خود امیرکبیر را در آن به قتل رساند. وسعت باغ فین بالغ بر ۲۳ هزار مترمربع و شامل یک حیاط مرکزی است که به وسیله دیوار، بارو و برج های استوانه شکل محصور شده‌ است. در مقایسه با بسیاری از باغ‌ های ایرانی مشابه، باغ فین با آب قابل توجهی مشروب می‌ شود.در جنوب باغ فین چشمه آبی موسوم به چشمه سلیمانیه، با قریب به دوازده سنگ آب وجود دارد. آب آن فوق العاده صاف است ولی به واسطه داشتن بعضی املاح برای آشامیدن مناسب نیست. لازم به ذکر است که موزه ملی کاشان هم در این باغ قرار دارد.

کاخ عالی قاپو

کاخ عالی قاپو در واقع عمارتی پرشکوه و زیبا است که در غرب میدان امام ( میدان نقش جهان ) و روبروی مسجد شیخ لطف الله واقع شده است. این بنای زیبا از مهمترین شاهکارهای معماری اوائل قرن یازدهم هجری و مربوط به دوره صفوی است که از شهرتی عالمگیر برخوردار است. اصل بنا در دوره شاه عباس اول احداث شده و در دوره جانشینان او الحاقات و تعمیراتی در آن انجام شده است. ساختمان دارای 5 طبقه است که هر طبقه تزئینات مخصوصی دارد. اگر چه این قصر در دوره های بعد از صفویه لطمات فراوان دیده است، هنوز نیز شاهکارهائی از تزئینات و نقاشی های عصر صفویه در آن، بینندگان را به تحسین وا می‌دارد. در چهل ساله اخیر به دلیل آن که خطر ویرانی کاخ عالی قاپو را تهدید می‌کرد و همچنین به علت توجه مردم و ارگانهای دولتی به میراث های فرهنگی، مرمت هائی توسط هیأت های متخصص داخلی و خارجی در آن انجام گرفته است.

عمارت سرای بدیع (خانه حاج رسولی ها)

بنای تاریخی سرای بدیع که اکنون به عنوان مجتمع فرهنگی، سیاحتی و هنری معرفی می‌گردد متعلق به تجار دوره سلطنت قاجار و حدود 240 سال قبل مشتمل بر 4 باب خانه مسکونی آن زمان بوده که سه باب از آنها طی قرون گذشته تخریب شده و یک باب خانه باقیمانده در سال 1383 توسط انسانی عاشق به میراث های ملی کشور بنام آقای علی اصغر بدیعی از وارثین بنا خریداری، مرمت و بازسازی شده است . قدمت این سرا به اواخر دوره صفوی می‌رسد. خانه باقیمانده مطابق با الگو برداری از خانه های زمان صفوی به صورت یک دست و بدون اضافه نمودن هیچ بخش الحاقی به کالبد اصلی آن مرمت شده است. مرمت و بازسازی این بنا در یک دوره 10 ساله و با صرف حدود 12 میلیار تومان به صورت شخصی و توسط آقای بدیعی با گماردن هنرمندان زیاد و چیره دستی شکل گرفته است. خانه فعلی ۱۴۰۰ متر مربع زیر بنا دارد که به طور کامل و مطابق با اصول مهندسی، رطوبت زدایی و ایمن سازی شده است. خانه‌ای که امروز چون نگینی در کوچه حاج رسولی های خیابان چهارباغ پایین اصفهان می‌درخشد. همچنین سرای بدیع دارای چند واحد اقامتی است که جهت اهداف خاص و متناسب با امکانات سرای بدیع در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد. بنا بر فضای تاریخی و قدیمی خانه در اینجا با انواع غذاها و نوشیدنی های بومی و سنتی پذیرایی می‌شود. این بنا دارای سیصد ویترین و جانمایی جهت نمایشگاه و فروشگاه آثار هنری و صنایع دستی است. سرای بدیع ( خانه حاج رسولی های اسبق ) به شماره 9060 به ثبت میراث فرهنگی استان اصفهان در آمده است.

کاخ هشت بهشت

در کنار چهار باغ اصفهان کاخ ها و کلاه فرنگی های با صفایی ساخته شده بوده که از‌ آنها تنها کاخ هشت بهشت باقی مانده است. این کاخ که زمانی به عنوان زیباترین کاخ دنیا نامیده می‌شده است در سال 1080 هجری و در زمان شاه سلیمان صفوی ( دوران صفویه ) در نزدیکی باغ بلبل بنا شده است. کاخ در دو طبقه بر روی یک هشت ضلعی به بلندای 130 سانتی متر ساخته شده است. بنای کاخ طرحی هشت پهلو دارد و تلاش شده با توجه به نام کاخ، الگوها و نمادهایی از عدد هشت به اجرا درآورده شود. چنان چه شمار واحدهای ساختمانی هشت تا، حوض مرکزی هشت پهلو است، آجرهای کف پوش هشت پهلویی نیز دارد. اتاق های دو واحد ساختمانی آن نیز هشت پهلو است. باغ وسیعی که عمارت در وسط آن واقع شده به نام باغ بلبل جزئی از باغ بزرگ و وسیع نقش جهان بوده است که شاه اسماعیل اول در اصفهان احداث کرد که قابل ذکر است دوران صفوی اوج قدرت و عظمت باغ سازی ایرانی بوده است و در زمان جانشینان او به خصوص شاه عباس اول قسمتی از این باغ به میدان و قسمت‌های دیگر آن به چهار باغ و باغ‌های گوناگون اطراف آن تبدیل می‌شود. از مهم‌ترین این باغ‌ها می‌توان باغ چهلستون، باغ گلدسته، باغ نارنجستان، باغ بادامستان، باغ دمور، باغ نگارستان، باغ خیمه‌گاه و باغ بلبل در ضلع شرقی چهارباغ، باغ تخت در ضلع غربی چهارباغ را نام برد. زیبایی این باغ و درختان، حوضچه ها و جوی های در آن و عمارت های بزرگ با تزئینات زیبا و شگرف واقع در‌ آنها به قدری زیبا بوده که تمام سیاحان گذشته از دیدن آن شگفت زده می‌شدند اما در دوره قاجار و در زمان حکمرانی ظل‌السلطان پسر ناصر الدین شاه تغییرات زیادی در این باغ ها انجام شده، تعداد زیادی فروخته شده، کاخ ها و عمارت ها از بین رفته و از این باغ وسیع تنها باغ بلبل با وسعت کمتر که در حال حاضر به نام پارک شهید رجایی نامیده می‌شود و عمارت هشت بهشت در آن باقی مانده است . این باغ و کاخ در آن به شماره 227 به ثبت ملی رسیده است.

کاخ موزه چهل ستون

بنای کاخ چهل ستون به دوره صفوی بر می‌گردد که در زمان شاه عباس اول به صورت ساختمانی کوچک به شکل کوشک یا کلاه فرنگی ساخته شد و در زمان شاه عباس دوم توسعه یافت و چهل ستون نامیده شد. این کاخ از جمله کاخ هاییست که در باغ وسیع و بزرگ جهان نما که تا میدان اصلی و مرکزی چهارباغ عباسی ادامه داشت ( شروع‌ آنها عالی قاپو بود ) ساخته شدند. در این محوطه بزرگ که چند کاخ سلطنتی نیز مستقر بود عماراتی مانند تالار اشرف، جبه خانه، رکیب خانه، کشیک خانه، تالار طویله، کاخ هشت بهشت، توحید خانه و برخی عمارات دیگر ساخته شد. در سال 1327 این کاخ به موزه تبدیل شده که در سال 1343 به منظور مرمت تعطیل شده و دوباره بعد از انقلاب اسلامی در سال 1367 کاخ چهل ستون تبدیل به موزه گردید.

موزه هنرهای معاصر اصفهان

موزه هنر های معاصر اصفهان در عمارتی زیبا و تاریخی مربوط به دوره صفویه در بافت تاریخی و مرکزی شهر اصفهان، نزدیکی کاخ چهل ستون واقع شده است. اين بنا در زمان حکومت قاجار تجديد بنا گرديده و مسعود ميرزا حاکم وقت اصفهان آنجا را محل سکونت خود قرار داد. در زمان رژيم پهلوی نيز به عنوان ساختمان استانداري مورد استفاده قرار مي گرفت. با انتقال استانداري اصفهان به محل جديد، اين عمارت که تقريباً مخروبه شده بود به همت شهرداري اصفهان مرمت و در بعضي موارد بازسازي کامل گرديد و به موزه هنرهاي معاصر اصفهان تبديل شد و در اسفند ماه ۱۳۷۳ رسماً مورد بهره برداري قرار گرفت . اين عمارت زيبا در دو طبقه بنا شده و داراي ۶ سالن نمايشگاهي، کتابخانه، امور اداري و سالن اجتماعات مي باشد. این مجموعه محلی برای جلسات هنرمندان، برپايي نمايشگاههاي هنري در سطوح استاني، ملي و بين المللي، برگزاری جلسات و سمینار های تخصصی، تحقیق و پژوهش و آشنا سازی مردم و هنرمندان با هنر های معاصر است. موزه هنر های معاصر اصفهان حاوي قرآن‌هاي نفيسي است که بازديد از آن براي علاقه‌مندان رايگان است. از نمونه قرآن‌هايي که در اين موزه هستند قرآني است که از اول هر سطر تا آخر قرآن با حرف "الف" يا حرف "واو" شروع مي‌شود، بدون اين که تغيير خط به صورت ريز يا درشت‌نويسي صورت گيرد. قرآني با ۷۰ ترجمه خارجي در اين موزه وجود دارد. همچنين قرآني با خط "ريحان" که بعد از ۱۰۰ سال دوباره به اين خط کار شده و هر برگ اين قرآن با تذهيب متفاوتي تزيين شده است. و نمونه قرآن‌هاي ديگري که در دنيا منحصر به فرد است و يک نمونه از آن در موزه قرآن، موزه هنرهاي معاصر به نمايش گذاشته شده است. در اين موزه بيش از ۵۵ جلد از نفيس‌ترين قرآن‌هاي کريم و ارزشمندي از آثار نادقلي نادري اهدا شده است. اين قرآن ها با بيش از ۴۰۰ سفر به نقاط مختلف دنيا گردآوري شده است. در اين سفرها تحقيقات فراواني در کتابخانه‌ها و موزه‌هاي دنيا انجام شده که در نتيجه اين يافته‌ها از ۱۴ جلد قرآن کريم عکس‌برداري انجام شد. قدمت قديمي‌ترين قرآني که در اين تحقيقات گردآوري شده است، به دوره عثماني و صدر اسلام باز مي‌گردد.

مجموعه فرح آباد

مجموعه تاریخی فرح آباد که بعدها اسم آن به خزر آباد تغییر پیدا کرد، در نزدیکی شهر ساری مرکز استان مازندران قرار دارد. این اثر یکی از جاذبه های تاریخی استان مازندران و شهر ساری به شمار می‌رود که به دلیل نزدیکی به دریا گردشگران می‌توانند ضمن بازدید از آن از ساحل منطقه نیز استفاده کنند. این مجموعه در زمان شاه عباس اول، در سال ۱۰۲۰ هجری قمری، با استفاده از شیوه های شهرسازی اصفهان در دوره صفوی ساخته شده است. در منابع تاریخی به کاخ زیبایی به نام جهان نما هم در شمال این مجموعه اشاره شده که فعلاً تنها خرابه های مسجد، پل و دیواره های باغ سلطنتی آن باقی مانده است.

مدرسه و کاروانسرای گنجعلی خان

مدرسه و کاروانسرای گنجعلیخان در مجموعه گنجعلی خان و ضلع شرقی میدان واقع شده است. ابعاد مدرسه 23×31/5 متر و جمعاً 724 مترمربع مساحت دارد.
این بنا تا زمان آقا محمد خان قاجار مدرسه ای پر رونق بوده و پس از ویران شدن به دستور وی، تعطیل شده و در اواسط قرن سیزدهم به عنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار گرفت. بر کاشی‌های کتیبه سر در آن تاریخ 1007 ه. ق مطابق با 1598 میلادی نقش بسته و معمار آن محمد سلطانی یزدی بوده است. کتیبه مذکور که بیشتر آن ریخته به خط علیرضا عبا سی خطاط مشهور زمان صفوی است. این سر در دارای مقرنس کاری‌های بسیار نفیس بوده که در حال حاظر قسمت کمی از آن بر جای مانده است.
کاشیکاری نمای داخلی مدرسه که شامل کاشی معلقی و معرق است نمونه‌های زیبایی از کاشیکاری دوره صفویه به شمار می‌رود. حجره‌های متعدد آن در دو طبقه با شیوه معماری زیبایی طراحی‌شده‌اند. نمای داخلی و خارجی این مدرسه‌، کاشی کاری معرق دارد که از عصر صفوی به یادگار مانده‌است.
کاشیکاریهای نمای داخلی و بیرونی مدرسه از نوع معرق و معقلی است و کاربندیهای زیبا، مقرض بندیهای منقوش، گچبریها و نقاشیهای دیدنی، مکمل تزئینات آن است.
وجود حجره هایی به سبک مدارس مذهبی، سبک معماری، کتیبه سنگی وقف نامه و وجود یک قاب کاشیکاری در ضلع شرقی مدرسه که بر روی آن حدیث شریف "انامدینه العلم و علی بابها" نقش بسته است و نیز اسماء متبرکه و آیات قرآنی موجود در این بنا، حکایت از مدرسه بودن آن، در گذشته دارد.
بر اساس منابع موجود آقا محمد خان قاجار این مدرسه را تخریب کرده است ‏ و کلیه آثار آن در هجوم آغامحمدخان صدمات فراوانی دید و فقط ازکتابخانه آن حدود 5000 نسخه خطی نفیس به غارت رفت. مدرسه در حال حاضر تبدیل به دانشکده هنر شده است. این اثر در تاریخ 29 آذر 1316 با شمارهٔ ثبت 297 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آرامگاه شیخ بهایی

این آرامگاه در رواقی به همین نام واقع در ضلع شمالی صحن امام خمینی (ره) واقع در حرم مطهر امام رضا (ع) قرار دارد و متعلق به شیخ بهاءالدین محمد عاملی معروف به شیخ بهایی از دانشمندان بزرگ شیعی معاصر با شاه عباس صفوی است. شیخ بهایی در 953 ق. در بعلبک لبنان متولد و در 1030 ق. در اصفهان درگذشت و در محل کنونی مدفون شده است. بنای رواق شیخ بهایی دارای 102 متر مربع مساحت است و کف و ازاره رواق با سنگ مرمر مرغوب پوشش یافته است. مدفن این عالم جلیل الشأن درمرکز رواق قرار دارد و با سنگ نبشته ای مشتمل بر شرح حال شیخ بهایی مزین شده است. آثار باقیمانده از این دانشمند را 88 کتاب و رساله مختلف دانسته اند.

بقعه گنبد سبز

این بنای آرامگاهی به دلیل رنگ فیروزه ای گنبدش و در مقایسه با گنبد طلایی حرم مطهر امام رضا (ع) به این نام مشهور شده است. گنبد سبز در داخل میدانی به همین نام در اواسط خیابان آخوند خراسانی ( خ خاکی سابق ) قرار گرفته است .
صاحب آرامگاه شیخ محمد مؤمن عارف استرآبادی از عرفای عهد صفویه است که در 904 ق. وفات یافته و ظاهراً در سال 1011 ق. در بنایی که به دستور شاه عباس صفوی بنا شده است مدفون شد. این بنا در گذشته در حاشیة شهر قرار داشت و در هنگام احداث خیابان به دلیل قدمت در وسط میدان بازسازی شده است .
بنای آرامگاه ساختمانی مکعب با چهار ایوان و چهار صفة دو طبقه در چهار زاویه است و نمای بیرونی و اطراف طاق ها و پیشانی ساختمان از ازارة سنگی به بالا، با کاشی های معرق و سادة ممتاز در رنگهای زیبا مزین شده است و در حال حاضر توسط سازمان میراث فرهنگی خراسان اداره و نگهداری می‌شود.

حمام شاه (موزه مردم شناسی)

موزه مردم شناسی و حمام مهدی قلی‌بیک مشهد که به حمام شاه معروف بوده است در کنار مقبره امیر غیاث‌الدین ملکشاه در ضلع غربی حرم مطهر واقع درخیابان اندرزگو، در مجموعه تاریخی حمام مهدی قلی‌بیک قرار دارد. این حمام ،یکی از حمام‌های زیبای به جای مانده از دوره صفوی است که با قرار گرفتن در کنار مقبره امیر ملکشاه (مسجد شاه) و آب‌انبار سرسنگ و راسته بازار سرشور، یک مجموعه تأسیسات شهری را تشکیل داده است.
حمام مهدی قلی بیک، از قدیمی‌ترین و با ارزش‌ترین حمام‌های شهر مشهد و از موقوفات آستان قدس رضوی است که در مجاورت مقبره امیر ملکشاه در محله قدیمی سرسنگ، بین بازار سرشور و بازار بزرگ واقع شده و کوچه مجاور آن به کوچه «حمام‌شاه» مشهور است. نام اصلی آن «حمام مهدی قلی‌بیک» بوده، ولی به‌دلیل مجاورتش با مقبره امیر ملکشاه به «حمام‌شاه» شهرت یافته است که پس از پیروزی انقلاب نیز به «حمام رضوی» تغییر نام پیدا کرد.
براساس وقف‌نامه این حمام، تاریخ ساخت آن، سال 1027هـ.ق است و واقف آن مهدی قلی‌بیک، میرآخور شاه‌عباس صفوی، از بازماندگان خانواده امیر ارغون اویرات (از نخستین حکام ایران شرقی و خراسان در دوره مغول) بوده است. از این بنا هیچ کتیبه‌ای برجای نمانده است و از معمار و سازنده آن خبری در دست نیست.
واقف این حمام، یک قنات نیز برای آن احداث کرده است، با این شرط که مازاد آب آن را به مسجد گوهرشاد دهند و اضافه بر آن را صرف امور خیریه کنند و اضافات آن را درنهایت، در زمین‌های خارج شهر جاری سازند. بنای این حمام با گذشت زمان و همچنین دخالت‌های غیراصولی، مانند افزودن یک قسمت زنانه جدید به قسمت‌های قدیمی آن در سال1350 دچار دگرگونی شد و چهره اصلی خود را از دست داد. بنای یاد شده از سال1369 به‌تدریج متروکه شد تا اینکه در سال1376 در فهرست بناهای تاریخی کشور به ثبت رسید .
بنای حمام مهدی قلی بیک(حمام‌شاه)، پیش از آغاز عملیات مرمتی، شامل بخش‌های ورودی، سربینه(رخت‌کن)، گرم‌خانه و سرویس‌ها بود. اما با شروع عملیات باستان‌شناسی و مرمت، فضاهای جدیدی چون هشتی ورودی، شاه‌نشین شمالی(حاکم‌نشین)، حوض هشت ضلعی سربینه، لایه‌های زیبای نقاشی (در قسمت سربینه)، کاشی‌های ازاره سربینه (از نوع زیررنگی)، هشتی یا میان در، حوض کف هشتی، خزینه، حوضچه‌های تصفیه آب، استخر آب سرد و تنبوشه‌ها (لوله‌های سفالی آب‌رسانی در معماری سنتی) پیدا شد و طی این عملیات، مساحت حمام از حدود 400مترمربع قبلی به هزار و 875 مترمربع رسید. محوطه ورودی حمام به‌وسیله یک پله، همراه با یک انحنای ملایم، به هشتی کوچکی وصل می‌شود. با عبور از پنج پله با همان انحنا به سربینه یا رخت‌کن می‌رسیم که زیباترین بخش حمام است. در وسط هشتی، حوض کوچکی به چشم می‌خورد که به احتمال زیاد، مسیر برگشت از گرم‌خانه به رخت‌کن بوده و افراد پس از بیرون آمدن از گرم‌خانه، پای خود را آب می کشیدند و سپس وارد سربینه می‌شدند.