ارگ تبریز (مسجد علیشاه)

ارگ تبریز (مسجد علیشاه) نام یک بنای تاریخی در تبریز است که باقیمانده مسجدی است که در زمان تاج ‌الدین علیشاه جیلانی از امرای گورکانیان در قرن هشتم هجری ساخته شده است.
سبک معماری این بنا به شیوه آذری و معمار آن استاد فلکی تبریزی ذکر شده‌ است. این ارگ یکی از بلندترین دیوارهای تاریخی کشور و نماد شهر تبریز است و امروزه فضای پیرامون آن برای برگزاری نماز جمعه مورد استفاده قرار می‌ گیرد و مصلای بزرگ تبریز در این مکان احداث شده ‌است.
متاسفانه این بنا بر اثر زمین ‌لرزه و گذر زمان تا حدودی تخریب شده‌ است. در محوطهٔ ارگ، آثار تاریخی ارزشمندی همچون «مدرسهٔ نجات» که به‌ عنوان یکی از نخستین مدارس ایران بشمار می‌ رفت و نیز «سالن تئاتر شیر و خورشید»، همچنین مسجد و خانقاه قرار داشته که تخریب شده است. زلزله ویرانگر تبریز در قرن دهم که این شهر را با همه بناهای تاریخی‌اش ویران کرد، بخش اعظم این مجموعه را نیز فرو ریخت. با این حال بخشی از دیوارهای بلند این مجموعه بر جای ماند تا یادگار پایداری در برابر این پدیده طبیعی مهیب باشد، گرچه شکستگی بزرگی در بدنه ارگ از این زلزله پدیدار شد.
در زمان مشروطیت و قیام مردم تبریز، این بنای تاریخی باز هم سنگر مبارزان مشروطه‌خواه و نیروهای ستارخان و باقرخان قرار گرفت و در برابر شلیک توپخانه محمدعلی شاه قاجار ایستاد. در سال‌های قبل از انقلاب تبدیل به باغ ملی یا گردشگاه عمومی شده بود و هم اکنون از محوطه این اثر باستانی به عنوان مصلی استفاده می‌شود. این بنا که بیش از 700 سال قدمت دارد، یادگار آسیب‌های طبیعی و تاریخی دوران گذشته است.
ارگ تبریز و محوطهٔ باستانی آن در ۱۵ دی ۱۳۱۰ خورشیدی به شمارهٔ ۱۷۰ در فهرست آثار ملی ایران به‌ ثبت رسیده‌ است.