قلعه پرتغالی ها (قلعه تیس)

روستای سرسبز و کوچک تیس یکی از جاذبه های گردشگری شهرستان چابهار است که آثار تاریخی متعددی از جمله غار های سه گانه بان مسیتی، مسجد جامع تیس، گورستان جن ها و ... را در خود جای داده است .کارشناسان قدمت این روستا را بیش از ۲۵۰۰ سال برآورد می‌کنند و در اسناد و نوشته های مربوط به لشکرکشی اسکندر مقدونی نیز از این روستا با عنوان تیز نام برده شده است .
یکی از جاذبه های گردشگری روستای تیس قلعه تاریخی تیس یا قلعه پرتغالی های چابهار است. تعدادی قلعه تاریخی از دوران استعماری پرتغال در سواحل و جزایر جنوبی ایران به جای مانده که امروز تبدیل به آثار تاریخی شده اند. پرتغالی ها این قلعه ها را می‌ساختند تا از خودشان در برابر شورش هایی که ممکن بود محلی ها انجام دهند محافظت کنند
. قلعه تاریخی تیس در ابعاد 54 در 26 متر بر پهنه ی دماغه‌ای که پانصد متر از آبخور دریا فاصله دارد در بخش انتهای دماغه واقع است.
در بخش شمال شرقی درب ورودی اصلی وجود دارد و دارای چهار گوشواره خلفی است که در پشت دیوارهای هشتی واقع شده اند و هر کدام از آنها یک اتاق هستند که با پی های قطور ساخته شده اند و دارای ایوانی هستند که با دو پله، حدود یک متر ارتفاع از حیاط قلعه بلندتر است.
در گوش شمال شرقی آثاری از اتاقهایی وجود دارد که اکنون تخریب شده اند و هر کدام باز دارای اتاقی بزرگتر مشرف به ایوان اختصاصی هستند. شیوه ساخت بنا شبیه به کاروانسرای شاه عباسی بیستون است که در زمان شاه سلیمان صفوی ساخته شده است.
در سوی ساحل دریای عمان آثار دو برج بزرگ در طرفین دیده می‌شود. برج سوی راست که در جنوب قرار دارد به صورت یک اتاق با یک ایوان و یک شاه نشین است که بر روی هرمی مکعب مستطیل شکل پی سازی شده و یک برج با منار بر روی آن قرار گرفته و یک منار به ارتفاع ۵/۶متر باقی مانده‌است. مصالح بکار رفته در ساخت دژ، آجر، سنگ و گچ است. این مناره برای دیده بانی به کار می‌رفت چون بر همه خلیج دهانه تیس اشراف لازم را دارد و در ضمن از فاصله زیادی در دریا دیده می‌شود.
سبک ساخت و نوع مصالح بکار رفته مناره و گوشواره به سبک سلجوقی است. تزئینات دور منار آجر چینی شبیه تزئینات منارهای دوره سلجوقی است. اگرچه این تزئینات از بین رفته‌اند اما نقش‌هایی به خط عربی و خط کوفی از اثر برجستگی‌ها و گودی‌ها مشخص می‌شود. تعمیرات بعدی که در اتاق‌ها و ایوان‌ها انجام شده بیشتر سبک صفوی و قاجار است.
در گوشه‌های حیاط قلعه آثاری از آب انبارها به چشم می‌خورد که از سنگ و ساروج و گچ ساخته شده‌اند. در بیرون دیوار بلند دژ آثار چاهی وجود دارد که در سنگ صخره کنده شده و لبه چاه بااستفاده از سنگ و ساروج محکم شده‌است. در بخش سقف دژ چوب هایی به کار رفته‌است که احتمالاً از مناطق دیگر به اینجا آورده شده‌اند
. منبع : eligasht.com - wikipedia.org