نقش برجسته شکل شاه

شکل شاه اثری تاریخی است در 60 کیلومتری جنوب شهر آمل در جانب غربی تونل وانا در کنار محور ارتباطی تهران به آمل و در تنگه باستانی موسوم به بند بریده، و در نزدیکی چشمه آب معدنی استراباکو قرار دارد.
نقش برجسته ای که هشت متر طول و سه متر و چهل سانتیمتر عرض دارد که در فرورفتگی به عمق 130 سانتی متر قرار دارد.این اثر در زمان ناصرالدین شاه قاجار و به دستور وی در سال 1295 هجری قمری کنده شده است.
با به قدرت رسیدن قاجاریه و انتخاب تهران به عنوان پایتخت، به دستور ناصرالدین شاه قاجار مسیرهای قدیمی و مالروی دره‌های هراز و چالوس تعمیر و به راه ارابه رو تبدیل گشتند. در سال ۱۲۹۰ ناصرالدین شاه مجددا دستور به بهسازی مسیر لاریجان (هراز) داده و حسین علیخان وزیر را به سرپرستی این کار منصوب نمود. وی نیز با همکاری گاستیگر، مهندس اطریشی که در خدمت دولت ایران بود جاده را به اندازه‌ای پهن کرد که دو ارابه بتوانند از آن عبور کنند. در سال ۱۲۹۵ و با اتمام عملیات ساخت این راه به عنوان یادبود نقشی از شاه قاجار در یکی از صعب العبور ترین نقاط این مسیر به نامتنگ بند بریده بر سینه کوه و مشرف بر رود خروشان هراز حک گردید.این نقش برجسته که در محل به شکل شاه معروف است جدید ترین و آخرین نقش برجسته تاریخی ایران در بین ۱۰۵ نقش برجسته کشف شده به شمار می‌آید و در آن ناصر الدین شاه سوار بر اسب در وسط و ۱۰ تن از درباریان در طرفین شاه حجاری شده است.در اطراف این نقش برجسته که حدود ۸ متر طول و ۴ متر ارتفاع دارد اشعاری در مدح ناصرالدین شاه و فرمان او در خصوص مرمت راه لاریجان حک شده است.
در خلال جنگ جهانی دوم توسط سربازان شوروی سابق بخشی از این اثر تاریخی از جمله صورت ناصرالدین شاه به جهت تیر اندازی این سربازان آسیب دیده ‌است، در زمان پهلوی دوم و با اتمام ساخت راه آسفالته هراز در دهه ۱۳۴۰ و ساخت تونل وانا به منظور حذف منطقه خطرناک تنگ بند بریده، این نقش برجسته از مسیر جاده دور افتاده و تا به امروز به تنهایی بر دیواره سمت غرب تنگه ناظر بر عبور رود هراز است.
برای دیدن این نقش برجسته باید بین پمپ بنزین و تونل وانا توقف کرده و حداکثرحدود 15 دقیقه مسیر کناره غربی رودخانه را در پشت تونل ادامه داد. این نقش برجسته تقریبا روبروی دومین خروجی اضطراری تونل وانا از سمت تهران در جاده هراز تقریباً 105 کیلومتری تهران و 60 کیلومتری آمل واقع شده است.
لازم به ذکر است که مسیر مناسبی برای بازدید از نقش­ برجسته وجود ندارد و گردشگر باید در مسیری خاکی از لابلای سنگ­ها، محیط ناامن، زمین خیس شده به علت آب رودخانه هراز، درختچه­ ها و علف­ های هرز و بوی بد که در راه حس می­ شود گذر کند.