گنبد جبلیه

گنبد جبلیه که گنبد سنگی نیز نامیده می‌شود،در کرمان قرار دارد و از سنگ و ساروج ساخته شده است.
کرمانی‌ها اعتقاد دارند در ساخت ساروج آن از شیر شتر استفاده شده است که استقامت آنرا چند برابر کرده است.
این گنبد را که به نام گنبد گبری نیز می‌شناسند احتمال می‌رود در دوره‌های قبل از اسلام بنیان‌گذاری و در دوره سلجوقی تکمیل شده باشد.
از سبک معماری این بنا نیز استنباط می‌شود یا مربوط به اواخر دوره ساسانی است و اوائل اسلام مرمت شده و یا اینکه در اوائل اسلام با الهام از معماری ساسانی بنا شده است.(گویا آتشکده‌ی بوده است - یا قبر یکی از زرتشتیان)
گنبد جبلیه در سال ‪ 1316‬ توسط وزارت فرهنگ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال ‪1383‬ پس از مرمت به گنجینه جبلیه (کتیبه‌های تاریخی) تبدیل شد. از کتیبه‌های موجود در این گنجینه می‌توان به کتیبه مسجد آبدر اشکان رابر بافت اشاره کرد.
این کتیبه یکی از قدیمی‌ترین کتیبه‌های موجود در این گنجینه است که مربوط به بنای یادبود یک مسجد در ارتفاعات شمال شهر رابر آبادی آبدر اشکان (اشکون) واقع در شهرستان بافت است.
این کتیبه روی قطعه سنگی طبیعی و به خط کوفی حک شده است. کوچکترین سنگ قبر کشف شده در استان کرمان نیز در این گنجینه نگهداری می‌شود.
این سنگ در سال ‪ 1377‬توسط احمد ایلاقی کشاورز دهستان قائم‌آباد کشف و تحویل سازمان میراث فرهنگی استان کرمان شد.
نام گنبد جبلیه نخستین‌بار در تذکرة‌الاولیاء یا مزارات کرمان محرابی کرمانی (تألیف در 925 تا 939) آمده است.