سعدیه (آرامگاه سعدی)

بنای اصلی و اولیه آرامگاه شیخ مصلح‌الدین مشرف بن عبدالله مشهور به سعدی شیرازی شاعر قرن ششم هجری مربوط به دوره اتابکان فارس است و نخستین‌بار ابن بطوطه مراکشی در حدود سال 750 قمری آن را مشاهده کرد.
این مکان در ابتدا خانقاه سعدی بوده که وی اواخر عمرش را در آنجا می‌گذرانده و سپس در همانجا دفن شده ‌است. برای نخستین‌بار در قرن هفتم توسط خواجه شمس الدین محمد صاحبدیوانی وزیر معروف آباقاخان، مقبره‌ای بر فراز قبر سعدی ساخته شد.
در سال 998 به حکم یعقوب ذوالقدر، حکمران فارس، خانقاه شیخ ویران شد و اثری از آن باقی نماند. در سال 1187 قمری به دستور کریمخان زند، بنایی 2 طبقه معروف به عمارتی ملوکانه از گچ و آجر بر بالای مزار سعدی بنا شد. در دوره قاجاریه توسط فتحعلی شاه این بنا مرمت شد و چند سال بعد نیز حبیب الله خان قوام الملک دستور تعمیر و ترمیم قسمتی از بنا را صادر کرد. بنایی که در زمان کریمخان ساخته شده بود تا سال 1327 شمسی برپا بود و شامل یک ساختمان 2 طبقه آجری مرکب از چند اتاق و طبقه زیرین آن یک متر بلندتر بود .
بنای کنونی این آرامگاه به دستور محمدرضا پهلوی به وسیله انجمن آثار ملی ساخته و در سال 1331 رسما افتتاح شد. این بنا با اقتباسی از چهل ستون اصفهان و ابنیه قدیمی دیگر با معماری جدید ساخته شده است.
زیربنای اصلی آرامگاه حدود 257 متر مربع است. ساختمان اصلی آرامگاه شامل دو ایوان عمود بر هم است که قبر شیخ در زاویه این دو ایوان قرار گرفته‌است. در اطراف مقبره سعدی، قبور زیادی از بزرگان دین وجود دارند که بنا به وصیت خود، در آنجا مدفون شده‌اند از جمله مهمترین‌های آن می‌توان شوریده شیرازی را نام برد که آرامگاهش به وسیله رواق به آرامگاه سعدی متصل شده‌است .
آرامگاه شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی در سال 1354 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 1010 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.