مدرسه عمادیه

مدرسه عمادیه در ضلع شرقی مرکز محله درب نو در بافت قدیم گرگان واقع است. این مدرسه با پلانی مستطیل شکل و به صورت چهار ایوانی و با فرم حیاط مرکزی است که در پیرامون آن حجره‌های طلّاب قرار گرفته است و در جناح‌های جنوب، شمال و شمال غربی دارای حیاط خلوت است و همه عناصر آن به صورت قرینه و با فرم و ریتم منظم و یکسان کنار هم قرار گرفته‌‌اند. این بنا یک طبقه بوده و فقط ایوان‌های آن به صورت دو طبقه احداث شده است. دو ایوان شمالی و جنوبی با پوشش طاق گهواره‌ای ساخته شده‌اند. مهم‌ترین ایوان، ایوان غربی یعنی همان ورودی مدرسه، دارای در چوبی و بزرگ است که بر بالای طبقه دوم گلدسته چوبی احداث شده و جایگاه مؤذن است. ایوان شرقی فضای تالار مانند بزرگی است که محل درس (مَدرس) بنا است. فضای داخلی مَدرس دارای طاقچه‌های متعددی است که برای قرار دادن کتاب‌ها استفاده شده است. ایوان‌های شمالی و نوبی دو طبقه همکف دالان مانند با پوشش طاق جناقی است که به حیاط‌های خلوت ارتباط دارند. سقف بنا به صورت شیروانی و سفال‌پوش است. جرزهای مدرسه آجری با ملات گل و آهک است و در بعضی نقاط جرز خشت خام نیز دیده می‌شود. اندودهای به کار رفته از کاه گل و گچ است و ابعاد و اندازه آجرهای به کار رفته 20×20×4 سانتی‌متر است. این بنا متعلق به دوره صفویه بوده و توسط خواجه عمادالدین احداث گردیده است. حیاط مدرسه دارای مساحت حدود 1000 مترمربع است و با سنگ‌های رودخانه‌ای مفروش گردیده است.