پارک کوهستانی صفه یکی از جاذبه های گردشگری و تفریحی حائز اهمیت اصفهان است که در جنوب شهر اصفهان قرار دارد و کوه صفه، دامنه و طبیعت اطراف این کوه را شامل میشود. مراکز گردشگری و تفریحی متعددی در این پارک کوهستانی ایجاد شده است.
فضای سبز کوه صفه که در حال حاضر عرصه ای به مساحت 100 هکتار را تبدیل به منظره ای سبز کرده است در قسمت های دامنه کوه قرار دارد و به عنوان پارک کوهستانی و بخش هایی از آن شکل پارک جنگلی دارد روزانه پذیرای جمع کثیری از طبیعت دوستان و گردشگران است .
وجود امکانات فضای سبز متنوع، برکههای آب و آب نماها، وجود فضاهای باز برای اطراق و آشپزی، وجود امکانات مختلف برای بازی های جمعی و پیادهروی، گشت و تماشا باعث شده این مکان تبدیل به یکی از محبوبترین جاذبههای گردشگری اصفهان شود مخصوصا صبح روزهای جمعه میزبان خیل عظیمی از دوستداران طبیعت بخصوص جوانان است .
کوه صفه با دارا بودن ارتفاع ۲۲۴۱ متر و موقعيت استقرار چسبيده به شهر و اشراف کامل آن به رودخانه و جلگه سرسبز زايندهرود و پيکره شهر اصفهان داراي شرايط استثنايي و منحصر به فردي است که از نظر چشم انداز شهري، طراحي محيطي و توسعه گردشگري اهميت دارد. کوه صفه به عنوان يک نشانه بزرگ شهري عمل ميکند که از يک طرف، از تمام نقاط شهر قابل مشاهده است و از طرف ديگر بهترين امکان را براي تماشاي چشم انداز زيبا و رنگارنگ کل شهر اصفهان در اختيار ميگذارد.
چشمه درويش ( خاچيک)، چشمه چاه درويش و گردنه باد از جاذبه های طبیعی کوه صفه است. همچنین در ادوار گذشته این کوه کاربرد نظامی داشته و آثار و بقایای استحکامات دفاعی و نظامی در آن به چشم میخورد. از مهم ترین آثار تاریخی که بر فراز کوه صفه قرار دارد، قلعه شاهدژ است که قدمتی مربوط به دوره ساسانیان دارد و قابلیت تبدیل شدن به سایت موزه را داراست.
از جمله مراکز گردشگری و تفریحی پارک کوهستانی صفه عبارت اند از : تله کابین صفه، سالن بولینگ با 10 خط بازی، پارک وحش صفه، پارک بادی، شهر بازی. همچنین چند رستوران در این پارک کوهستانی در حال فعالیت هستند.
اطلاعات بیشتر درباره کوه صفه و مراکز تفریحی بوستان صفه را میتوانید در سایت مهنواز مشاهده کنید.
پارک بزرگ آبی آب و تاب در فاصله 10 کیلومتری شهر قم و در ضلع جنوبی بوستان غدیر واقع شده است. پارک آبی آب و تاب اولین پارک آبی شهر قم است که در زمینی به وسعت 30 هزار متر مربع احداث گردید. ساخت این پارک از سال 1390 آغاز شد و در سال 1395 به بهره داری رسید. سازه ی سالن پارک آبی خاص و متفاوت بوده و به شکل قوسی حلزونی و فرمت فضایی طراحی شده است و دارای ارتفاع 20 متری است. سالن پارک آبی شامل پارک آبی کودکان و پارک آبی بزرگسالان است و در هر سانس ظرفیت پذیرش دوهزار نفر را داراست . در پارک آبی بزرگسالان مجموعه ای از انواع سرسره های سقوط آزاد، شیب دار، چرخشی و چاله فضایی استقرار یافته است. ارتفاع بلند ترین و هیجان انگیزترین سرسره با شیب بسیار تند 15 متر است. بزرگترین رودخانه در پارک های آبی ایران به طول 500 متر شامل 200 متر تونل زیرزمینی در این پارک وجود دارد. همچنین استخر موج با قابلیت تولید 10 نوع موج طراحی و ساخته شده است . در فضای میانی سالن پارک آبی کودکان قرار دارد. این قسمت شامل استخر مخصوص کودکان و مدل های تعریف شده مخصوص گروه سنی 4 تا 12 سال است که با رعایت ایمنی کامل و استاندارد های به روز دنیا طراحی شده است. از بخش های دیگر پارک آبی میتوان به : کافی شاپ و فست فود در فضای داخلی پارک، خدمات ماساژ، نمازخانه، سرویس بهداشتی، حمام های مخصوص و جداگانه، فروشگاه لوازم مخصوص شنا و ... اشاره نمود . برای سلامت و بهداشت محیط آّب به روزترین تجهیزات تصفیه و پاکسازی آب در این مجموعه نصب شده است. پارک آبی آب و تاب تنها پارک آبی در ایران است که دارای محوطه تفریحی و باغ رستوران است. این باغ رستوران دارای 5 هزار مترمربع وسعت و دارای 37 آلاچیق پذیرایی برای 400 نفر مهمان است . این باغ با المان های متعدد همچون آسیاب بادی، سماور سنتی، جویبارهای روان، آب نماهای متعدد و پارک بازی برای کودکان با فضای سرسبز و پوشش گیاهی، لحظات مفرحی را برای مهمانان و گردشگران به وجود میآورد.
بازار بزرگ تاریخی تبریز، تحت عنوان (مجموعه بازار تاریخی تبریز) یکی از بزرگ ترین و مهم ترین بازارهای سرپوشیده در سطح ایران و جهان بشمار میرود که در مرداد ماه 1389 خورشیدی ( 2010 میلادی ) با شماره 1346 به عنوان دوازدهمین اثر کشور در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. بازار تبریز بزرگترین اثر ثبت شده کشور و وسیعترین مجموعه مسقف و به هم پیوسته آجری جهان است. پیشتر به جهت قرارگرفتن شهر تبریز بر سر چهارراه جادهٔ ابریشم و گذر روزانهٔ هزاران کاروان از کشورهای مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بوده است به همین جهت مجموعه بازار تاریخی تبریز شامل زیر مجموعه های مختلف تجاری، مذهبی، فرهنگی و بهداشتی و ورزشی و سکونت برای تجار دیگر شهرها در خود بازار و خانه های تاجران مقیم در اطراف بازار بوده است . مجموعه بازار تبریز با مساحت کلی در حدود 1 کیلومتر مربع، در حدود 6500 حجره، 24کاروانسرا، 20 تیم و تیمچه ،5 راسته بازار، 2 چهار سوق، 19 دالان، 31 بازار ،1 میدان، 7 بازارچه، 8 دروازه، 29 مسجد، 3 بقعه، 4 مدرسه، 1 زورخانه، 2 کتابخانه، 2 پل بازار، 2 گذر، 5موزه، 1خانه، 6 حمام و 1 یخچال را دارا است. این بازار از سمت شرق به عالیقاپو (مجموعهٔ کاخهای ولیعهدنشین) و از سمت غرب به مسجد جامع محدود شده و از سمت شمال، بخشهایی از شمال رودخانهٔ مهرانرود را شامل میشود و این دو بخش به وسیلهٔ پلهای چوبی که در امتداد راستهبازار قرار دارند، به هم متصل میشوند. رودخانه مهرانرود دو قسمت بازار قدیمی تبریز را از هم جدا میکند. بخش شمالی بازار به دلیل جدا ماندن از کل مجموعه و انتقال تجارت و داد و ستد به خیابانها، به تدریج اهمیت خود را از دست داده است. روند شکل گیری این مجموعه بازار به مرور از اواسط قرن سوم تا تخریب شهر تبریز در زلزله سال 1194 هجری قمری و مرمت این بازار بعد از آن توسط حاکم وقت ذکر شده است.
باغ شاهزاده یا باغ شازده یکی از زیباترین باغهای تاریخی ایران محسوب میشود. این باغ در حدود 2 کیلومتری شهر ماهان و حوالی شهر کرمان و در دامنه کوههای تیگران واقع شده و مربوط به اواخر دوره قاجاریه است. ارتفاع این منطقه از سطح دریای آزاد 2020 متر است. این باغ مساحتی قریب به 5/5 هکتار دارد. دو مجموعه شرقی و غربی دارد. کوشک یا همان عمارتهای آن بسیار زیباست و به صورت دو آشکوبه ساخته شدهاست و سر در آن از معماری خیلی زیبایی برخوردار است که آن را از سایر باغهای ایرانی متمایز و ممتاز میسازد. فوارههای آن چشم هر بینندهای را نوازش میدهد. این فوارهها که در طول باغ قرار دارند زیباترین فواره باغهای ایرانی هستند. زیرا سایر باغهای ایرانی کمتر فواره داشتهاند و یا اگر داشتهاند به این زیبایی نبودهاند. فوارههای زیبای باغ شاهزاده بر اساس اختلاف ارتفاع و نه هیچ نیروی دیگری فعال هستند که این خود دلیلی بر هوش و ذکاوت مردمان کرمان زمین است. طول باغ شاهزاده کرمان 407متر و عرض آن 122 متر است. و بزرگترین و زیباترین باغ تاریخی ایرانی محسوب میشود. این باغ همه ساله و به ویژه در فصل تابستان و بهار شاهد بازدید تعداد بیشماری از گردشگران از نقاط مختلف کشور است که این باغ دیدنی و دلفریب را برای تماشا انتخاب میکنند.
زیگورات چغازنبیل یا معبد اینشوشینک، معبد باستانی، هرمی شکل و طبقه طبقه است که توسط ایلامی های باستان در حدود 1250 سال قبل از میلاد ساخته شده است. این بنا در محوطه ای نزدیک به شهر شوش استان خوستان واقع شده است. زیگورات تلفظ اروپایی واژه ی "زیقور توی اکدی" است که در متن های بابلی_آشوری به معنای «معبد طبقه طبقه» و «ستیغ کوه» آمده. بنابراین زیگورات معبدی طبقه طبقه بوده که مانند قله ی کوه انسان ها را به آسمان نزدیک تر مینمود.
بر اثر کاوش ها و قرائت آجرنوشته ها و کتیبه های ایلامی به دست آمده، دانسته شد که نام این محوطه باستانی "دور اونتاش" است که به فرمان "اونتاش گال" یکی از پادشاهان سلسله ی ایلام میانه در دوره طلایی ایلام بنا شده است. چغازنبیل را باید محوطه ای عبادتی و آیینی به شمار آورد که درواقع در مراسمی خاص مورد استفاده ی زائران قرار میگرفته و سکونت دائمی نیز در آن وجود داشته است.
زیگورات چغازنبیل و دیگر معابد پیرامون آن، همگی داخل یک حصار (حریم) مقدس قرار گرفته اند. زیگورات در دو مرحله ساخته شد. در آغاز بنای مربعی با حیاط مرکزی بود. از حیاط به منظور برگزاری مراسم آیینی و مناسک مذهبی استفاده میشد. اما حدود سال 1250 قبل از میلاد، اونتاش گال مصمم میشود، معبدهای یک طبقه ی نخستین را به زیگوراتی عظیم و رفیع و پنج طبقه تبدیل نماید تا همچون کوهی مقدس در جلگه ی پست شوش جلوه نمایی کند.
معماران اونتاش گال در مرکز حریم مقدس، بنای زیگورات را به شکل مربع و در ابعاد 105/20 در 105/20 متر که اضلاع آن 90 درجه از جهات جغرافیایی انحراف داشته باشد، طراحی کردند. بخشی از معبد هایی که پیش از آن و در دوره اول ساخته شده بود زیربنای این زیگورات قرار گرفت. این زیگورات پنج طبقه داشت و به صورت هرم از پایین به بالا کوچکتر میشد. که در حال حاضر دو و نیم طبقه از این زیگورات باقی مانده و قابل مشاهده است.
این معبد که در مرحله دوم ساخته شد و به چغازنبیل معروف است، 369 متر مربع وسعت داشت و شمار کمی از افراد والامقام و کاهنان اجازه ی ورود به این بخش از معبد را داشتند. راه پله های بسیار بلند که قسمتی از آن پوشش طاق آجری داشت و بخشی برای استفاده از نور، بدون سقف بود، به معبد اعلی راه مییافت. شواهد و یافته های باستان شناختی از جمله یکی از کتیبه ها حاکی از آن است که بدنه ی این معبد با آجرهای لعاب دار به رنگ های آبی و سبز با قاب نقره ای و طلایی، آراسته به اشکال هندسی گرد و لوزی و نیز با گل میخ های سفالین لعاب دار تزئین شده بود که تاکنون کهن ترین آثار لعاب دار ایران شناخته شده اند.
در سال 1304 شمسی زمین شناسانی که در جستجوی معادن و ذخایر نفتی جنوب بودند، حین بررسی های هوایی خود تپه ای عظیم را در دشت شوش مشاهده نمودند و کشف خود را به هیئت باستان شناسی فرانسه که در تپه های شوش به کاوش مشغول بودند اطلاع دادند. بدین ترتیب حفاری در این تپه ی مرتفع که بومیان منطقه آن را چغازنبیل (سبد وارونه) مینامیدند، آغاز گردید. این کاوش ها ابتدا به سرپرستی دومکنم و سپس توسط گیرشمن انجام شد.
کتیبه ای در این زیگورات یافت شده است که ترجمه آن به صورت زیر است :
من اونتاش گال: آجرهای طلایی را حکاکی کردم، من در اینجا این مأوا را برای خدایان گال و اینشوشینک برپا کردم و این مکان مقدس را هدیه کردم، باشد که کارهای من که هدیهای است برای خدایان گال و اینشوشینک پذیرفته شود.
نکته جالب توجه دیگر در رابطه با چغازنبیل تصفیهخانه آب واقع در جبهه غربی معبد اصلی است. این تصفیهخانه با بهرهگیری از ظروف مرتبط ساخته شده و از این بابت قدیمیترین تصفیهخانه دنیا محسوب میشود. رومن گیرشمن _حفار چغازنبیل_ اعتقاد دارد که آب مورد مصرف تصفیه خانه از فاصله ۴۵ کیلومتری و توسط کانالی از رودخانه کرخه تأمین میشدهاست.
تنگه شگفت انگیز “چاهکوه” در روستای چاهوی شرقی جزیره قشم،با حفره ها و دالان ها و اشکال اعجاب آور در دیواره های خود بیننده را مبهوت میکند. نظیر این پدیده زمین شناسی در آلمان، انگلیس، چین، آمریکا و چند کشور دیگر وجود دارد. تنگه چاهکوه، پدیده ای شگفت از فرسایش سنگ های رسوبی زمین، در جزیره قشم واقع شده است. دره یا تنگه چاهکوه، در بخش شهاب از توابع شهرستان قشم، دره ای به عمق 100 متر، نمایشی از فرسایش سنگ های رسوبی است. این دره در 70 کیلومتری شهر قشم و در کنار روستای چاهوی شرقی، در بخش غربی ساحل شمالی جزیزه قشم قرار دارد و یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری جزیره قشم است. این دره شگفت انگیز، در دل کوه سنگی یکپارچه که به شکل ضربدر برش خورده قرار دارد . چاهکوه در ابتدا عریض و با دیواره های بلند در برابر دیدگان مخاطب ظاهر میشود، ولی به تدریج از عرض آن کاسته تا جایی که عبور از میان آن دشوار میشود، این در حالی است که ارتفاع دیواره ها همچنان زیاد است و به همین دلیل داخل دره نور کمی وجود دارد. در حوالى روستاى چاهو در کناره شمالى بخش غربى جزیره دو دره عمود برهم با دیواره هاى عمودى بلند دیده مى شوند که مورفولوژى شبه کارستى را نشان مى دهند. در کف یکى از دره ها که امتداد تقریباً شمالى جنوبى دارد حفره هاى کم عمق و نیمه عمیق چاه مانندى وجود دارند که محل انباشت و ذخیره آب هاى جارى شده در دره ها بوده و مورد استفاده اهالى منطقه قرار مى گیرند. ورودى دره شمالى جنوبى از سمت شمال عریض تر و کم شیبتر است و شکل کمابیش یو مانندى را نشان مى دهد. هرچه به سمت جنوب پیش مى رویم دره کم عرض تر شده و شیب آن افزایش مى یابد و در انتها به شکل وی درآمده و صعب العبور مى شود. این مشخصات نشان دهنده سیلابى بودن دره است.
دهکده سلامت صبا اولین دهکده سلامت در ایران است که به طور خاص به گردشگری سلامت میپردازد. این مجموعه در منطقه نمونه گردشگری بین المللی دستجرد در بخش خلجستان شهرستان قم واقع شده است. به طورکلی دهکده های سلامتی به مجموعه های اقامتی گفته میشود که خدمات سلامتی را به میهمانان خود ارائه میدهند و محیطی به دور از آلاینده های زیست محیطی و آلودگی های زندگی شهری فراهم میآورند .
شهر دستجرد شهری ييلاقي در استان قم داراي آب و هواي کوهپايهاي و اختلاف دمايي بين ۸ الي ۱۲ درجه با شهر قم است. همچنين از امتيازات ويژهاي نظير آب و هواي خنک و مطبوع و چشمه ها و قناتهايِ آب معدني منحصر به فرد برخوردار ميباشد.
دهکده سلامت صبا با بهره بردن از امتیازات شهر دستجرد، محیطی دلپذیر و سالم همراه با امکانات تفریحی و رفاهی فراهم کرده است که از سال 1394 فاز نخست این دهکده سلامت به بهره داری رسید. راه اندازی کلینیک سلامت و دهکده ورزشی صبا، طرح های آینده ی این مجموعه جهت توسعه هستند .
دریاچه تفریحی، باغ تالار مجلل، هتل با نمای دریاچه، ویلاهای اقامتی، رستوران دریایی، رستوران سنتی، آلاچیق ها با طراحی سنتی از جمله بخش های فاز نخست دهکده سلامت صبا هستند .
ماهیگیری، قایقرانی، ورزش های آبی، شهربازی، دوچرخه سواری، موتورچهارچرخ و باشگاه پینت بال از جمله امکانات تفریحی دهکده سلامت صبا هستند .
در محدوده ی دهکده سلامت صبا تردد هرگونه وسایل نقلیه و مصرف دخانیات ممنوع است. همچنین پزشکان حاضر در دهکده سلامت به خانواده هایی که بیش از 48 ساعت در این مجموعه اقامت داشته باشند، الگوهای مناسب تغذیه، ورزش، خواب و ... ارائه میدهند .
حرم مطهر امامزادگان آقا علی عباس و شاهزاده محمد، دو تن از فرزندان امام موسی کاظم (ع) در دل کویر شهرستان نطنز و در نزدیکی شهر بادرود واقع شده است. حرم این دو بزرگوار مورد توجه و اعتقاد فراوان شیعیان و دوستداران اهل بیت به ویژه در استان اصفهان است.
آقا علی عباس با کنیه ابا ایوب و شاهزاده محمد با کنیه ابا اسحاق، فرزندان امام موسی کاظم (ع) و ام ولد بودند که در سال 202 یا 203 هجری به همراه عده دیگری از سادات، برای ملاقات برادرشان حضرت امام رضا (ع) به ایران سفر کردند. مسیر هجرتشان از مدینه به کویت، بصره، سپس اهواز، شیراز، کاشان و در نهایت بادافشان بوده است. زمانی که ایشان در بادافشان بودند خبر شهادت برادرشان امام رضا را شنیدند و پس از چهل روز عزاداری در بادافشان، تصمیم گرفتند با عده ای از هم پیمانانشان به طوس رفته و انتقام خون برادرشان را از مامون بگیرند. اما پیش از حرکتشان، مامون از اقدامشان خبردار شد و لشکرش را به سمت بادافشان فرستاد. سرانجام این دو تن پس از چندین شبانه روز محاصره توسط لشکر مامون، به شهادت رسیدند.
جمع کل زیربنای مجموعه طرح در حدود 36000 متر مربع است. از این میزان حدود 13000 متر مربع زیربنای آن تنها با تغییرات کمی مطابق با طرح احداث گردیده است. زيربناي ساختمان حرم مطهر و صحن هاي آن 5000 مترمربع مي باشد. اين بنا در دو طبقه با 10 رواق و 4 سردرب ورودي ساخته شده است.
ارتفاع گنبد با عظمت و کاشيکاري گنبد که يکي از شاهکارهاي برجسته ی معماري است، از کف 45 متر و قطر گنبد 23 متر مي باشد. دو گلدسته در دو طرف گنبد زيارتگاه به ارتفاع 40 متر و قطر 3/5 متر قرار گرفته است. نماي داخل گنبد و بارگاه ملکوتي امامزاده آقا علي عباس و شاهزاده محمد (علیه السلام) با مهارت بسيار زيبا و ظريفي گچ بري و آينه کاري شده است که نظر هر زائري را به خود خيره مي کند.
همه ساله بالغ بر دو میلیون زائر از اقصاء نقاط کشور و همچنین خارج از کشور همواره به پابوس اين امامزادگان شريف مشرف میشوند.
بوستان نرگس قم به وسعت 11 هکتار سال 1385 ویژه بانوان تاسیس گردید و تاکنون طرح های بهسازی و پیشرفت امکانات این پارک ادامه دارد. بوستان نرگس در طول این سال ها همواره مورد استقبال بانوان به خصوص در روزهای تعطیل بوده است. این پارک فضای مناسب و راحتی برای ورزش و تفریح بانوان به وجود آورده است. مسابقات ورزشی مانند دو و دوچرخه سواری در این بوستان به مناسبت های مختلف برگزار میگردد. غرفه ها و نمایشگاه های هنری، صنایع دستی و ... نیز در این بوستان برگزار میشوند. ازجمله امکانات این بوستان عبارت اند از : پارک بادی، استخر توپ، وسایل بازی ویژه کودکان، وسایل ورزشی برای بزرگسالان، پیست دوچرخه سواری، پیست اسکیت، مسیر پیاده روی، جایگاه ورزش صبحگاهی، چندین آلاچیق و سکو، نمازخانه، آبخوری و ظرفشویی، بوفه خرید اغذیه و کافی شاپ برای زیباسازی پارک علاوه بر کاشت درختان و گل کاری، چند حوض و آب نما نیز در این پارک وجود دارد . از بخش های مهم دیگر این پارک کتابخانه عمومی نرجس و سالن ورزشی و استخر نرگس است که آنها هم ویژه بانوان هستند. کانون مهر بازنشستگان هم در این بوستان واقع شده است . ساعت کاری بوستان نرگس ساعت 8 صبح تا قبل از اذان مغرب است. همچنین ورود اطفال پسر هم منع شده است. خارج از ورودی بوستان نرگس امکان پارک اتومبیل وجود دارد. اطراف درب ورودی هم پارک کوچک، آب نما، وسایل ورزشی، فست فود و سوپر مارکت وجود دارد که مورد استفاده همگانی (خانم ها و آقایان) است.
بوستان مهدی (عج) قم در در حاشیه کمربندی قم به سمت کاشان قرار دارد و به دلیل نزدیک بودن به اتوبان مورد استقبال مسافران و زائران است. این بوستان به وسعت 54716 متر مربع در سال 1380 تاسیس گردید.
یکی از جذابیتهای این بوستان، گلکاریها و تزئینات طبیعی فراوان آن است و اقدامات شهرداري در تامين تجهيزات لازم نيز حاکي از مورد توجه بودن اين بوستان است. در بوستان مهدی قم امکان چادر زدن وجود دارد.
تاب کودک، کشتی صبا، استخر توپ، ترامبولین و سرسره بادی از جمله تجهیزات بازی این بوستان هستند .
در سال 1396 فروشگاه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در بوستان مهدی (عج) دایر گردید که به عرضه اسباببازیها و سرگرمیهای سازنده، کتابهای تولید کانون، نوشتافزار و سایر محصولات ویژه گروه سنی کودک و نوجوان میپردازند.
منبع : mehrnews.com - koodak24.ir - qomstandard.ir
مسجد وکیل در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز شهر شیراز قرار دارد. در غرب بازار وکیل و در انتهاى راسته شمشیرگرها مسجد وسیع بسیار زیبایى بنا شده است که به نام مسجد سلطانى وکیل یا مسجد وکیل شهرت دارد. این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه است که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است.
این مسجد به دستور کریمخان زند ساخته شده است. بنای مسجد وکیل دربرگیرنده سردر مجلل، صحن ایوان های شمالی و جنوبی، شبستان های جنوبی و شرقی، رواق های شرقی و غربی و حیاط کوچک کناری است. پس از ورود به مسجد از سردراصلی آن و عبور از یک هشتی و راهرویی عریض وارد صحن مسجد میشویم. صحن مسجد با تخته سنگ هایی وسیع و قطور مفروش گردیده است. در وسط حیاط بزرگ مسجد وکیل حوض سنگی زیبایی به طول 40 متر و عرض 5 متر ساخته شده است.
مسجد وکیل دارای سه طاق مجلل و باشکوه است. طاق سردر ورودی، طاق مروارید در شمال مسجد و طاق جنوبی ورودی شبستان بزرگ از شاهکارهای معماری دوره زندیه است. طاق مروارید که بر آن دو گلدسته زیبای مسجد بنا شده است از زیبایی خاصی برخوردار است. کاشی کاری طاق ها و جرزها از کاشی های هفت رنگ ساخته شده و خطوط کتیبه ها به خط نستعلیق است. دور طاق مروارید با قلم درشت و خط ثلث عالی سوره مبارکه جمعه به صورت هلالی نوشته شده است.
در پشت ایوان جنوبی، شبستان تابستانی مسجد واقع شده است که دارای 48 ستون سنگی یکپارچه با طرح مارپیچ زندیه به ارتفاع 5 متر و قطر 80 سانتی متر با طاق های ضربی متناسب با کاشی کاری های زیبا است. شاید بتوان گفت ستون های سنگی این شبستان جالب توجه ترین بخش از مسجد وکیل است. همچنین یک منبر چهارده پله ای از سنگ مرمر یکپارچه در کنار محراب شبستان قرار دارد. ابن منبر در نوع خود بی مانند است. سنگ آن را به فرمان کریمخان زند از معادن مراغه آذربایجان به شیراز آورده اند و در ابتدا به صورت سنگی بزرگ بوده که آن را تراشیده و منبر را در آن درآورده اند.
در قبله شبستان محراب زیبای مسجد قرار دارد. پایین محراب تا ارتفاع 1.5 متر سنگ مرمر است و بقیه آن از کاشی های هفت رنگ که دارای نقش گل و بوته است، آراسته شده و در سقف آن مقرنس کاری زیبایی انجام شده است. امتداد کاشی کاری ها به طاق جنوبی میرسد و معماری محراب و طاق ها به گونه ای است که صدای خطیب مسجد یا مکبر به دلیل انعکاس صدا میتوانسته است به راحتی به گوش همه مستمعین برسد.
شبستان زمستانی مسجد وکیل در پشت اتاق های جبهه شرقی قرار دارد و دارای 12 ستون سنگی ساده است. در کتیبه های سردر ورودی و حاشیه ایوان از آیات قرآنی با خطوط ثلث و نسخ سفید در زمینه لاجوردی استفاده شده است. نام های فتحعلیشاه و ناصرالدین شاه قاجار و حکمرانان دیگر هم با ذکر سال و تاریخ متعدد به چشم میخورد.
تاریخ بناى این مسجد سال 1152 شمسی و 1187 قمری، همزمان با بناى بازار و میدان در زمان کریمخان زند بوده و مساحت کل بنا 11000 مترمربع است. این بناى تاریخى به شماره 182 در تاریخ 18 تیرماه 1311 در فهرست آثار ملى ایران به ثبت رسیده و تحت مراقبت و حفاظت این سازمان است.
پارک جنگلی نور یا جنگل نور در کیلومتر پنج نور به محمودآباد با مساحت 400 هکتار در شهرستان نور فرار دارد که از نظر وسعت یکی از بزرگترین پارک های خاورمیانه است و انواع گونه های جنگلی مانند توسکا، افرا، ممرز، انجیلی و … در آن میشود و دارای جذابیت های گردشگری فراوان است.
در ابتدای ورودی غربی پارک جنگلی نور که از جاده اصلی نور محمودآباد جدا میشود، سردر زیبای سنگی با ویژگی های معماری و پوشش چوبی ساخته شده که دیدنی است. تجهیزات و امکانات روزانه دارد و به دلیل برخی ویژگی ها مانند دسترسی مناسب به جاده ساحلی نور، نزدیکی به شهرهای محمود آباد، نور، آمل و داشتن امکانات کامل تفرجگاهی از قبیل میز، نیمکت، آب لوله کشی و زمین بازی، مورد استفاده مردم شهر های مجاور و مسافران قرار میگیرد از خصوصیات بارز این پارک، نزدیکی آن به دریا و چشم اندازهای زیبای آن است. در بیشه های اطراف این پارک قرقاول ایرانی نیز وجود دارد که جاذبه خاصی به آن میبخشد. همچنین داشتن ذخیره گاه 270 هکتاری درخت “سفید پلت” که بومی ایران است.
پارک جنگلی نور که پارک جنگلی سعیدی آشتیانی نور هم نامیده میشود جزو آخرین باقیمانده جنگل های جلگه ای بوده و در سال 1351 با همت مرحوم سعیدی آشتیانی طراحی و احداث گردید از این رو به نام موسسش هم نامیده میشود.
کلیسای سیر یا مارسرگیز ارومیه، بنایی سنگی با قدمتی مربوط به دوره ساسانیان، در دامنه ارتفاعات زیبای کوه سیرداغی در نزدیکی شهر ارومیه واقع شده است. کلیسای تاریخی سیر مکانی معنوی و به دور از شلوغی های شهر است که همواره مورد اقبال و توجه گردشگران داخلی و خارجی و به ویژه مسیحیان و ارامنه ساکن آذربایجان غربی قرار دارد.
در سردر ورودی این کلیسا نوشتهای وجود دارد که حدود 30 سال پیش این نوشته توسط مسئول کلیسا ویلسون یونان، ترمیم شد که طبق این نوشته این کلیسا حدود 18 قرن است که دست نخورده باقی مانده است. خوشبختانه با اینکه مسیحیان و گردشگران زیادی در این کلیسا تردد میکنند اما این کلیسای سنگی همچنان مستحکم مانده است.
ارتفاع درب ورودی این کلیسا کوتاه است و هر شخص هنگام ورود به حالت تعظیم در میآید که نشانه احترام به کلیسا و دو شخصیتی است که در این مکان مدفون هستند. البته در حالت کلی این رسم اکثر کلیساهای تاریخی است. سقف کلیسا طاق گهواره ای است و دیوار های قطور کلیسا را با سنگ های نامنظم و با ملات ماسه و آبک بنا کرده اند. کلیسای مارسرگیز از دو بخش مجزا که توسط یک درب ورودی به هم مرتبط اند تشکیل شده است. سالن ضلع جنوبی به نام مارسرگیس و سالن ضلع شمالی به نام ماربرگوس معروف است.
در کلیسای مارسرگیز دو قدیس به نام های مارسرگیز و ماربرگوس دفن شدهاند که کلمه مار در زبان عاشوری به معنای حضرت است. یعنی حضرت سرگیس و حضرت برگوس. در تاریخ آوردهاند مارسرگیز (حضرت سرگیس) و ماربرگوس (حضرت برگوس) که به ترتیب فرمانده کل ارتش روم و معاونش بودهاند پس از گرویدن به دین مسیحیت و تبلیغ برای آن، توسط پادشاه روم احضار و به ایران تبعید میشوند. پادشاه به فرمانده منطقه میگوید درصورتیکه این دو شخص به مکان کنونی کلیسای سیر بیایند آنها را اعدام کند. سرگیس و برگوس که اصرار به ماندن در این مکان را داشتند به طرز فجیعی کشته میشوند.
سه قرن بعد که حکومت روم به حکومتی مسیحی تبدیل میشود، دستور ساخت کلیسای مارسرگیز را در جوار آرامگاه این شهیدان راه مسیحیت میدهد. این مکان اکنون یکی از زیارتگاههای مهم مسیحیان در سرتاسر جهان به شمار میرود و روزهای یکشنبه مراسم عبادی باشکوهی حتی در سردترین و گرمترین روزهای سال در آن برگزار میشود.
همچنین طبق مندرجات کتب مورخين آشوریها، کلیسای مارسرگیز در دوره قبل از اسلام و در زمان خسروپرويز به مناسبت غلبه ايرانيان بر روميان به دستور همسر خسرو، شيرين که یک مسیحی بود، ساخته شده است.
طبق گفته بازدیدکنندگان این مکان معمولا بسته است و روزهای یکشنبه باز میشود. کلیسای مارسرگیز در دامنه کوه سیرداغی و در نزدیکی جاده گردشگری سلامت سیر قرار دارد و امکانات رفاهی در کوه سیر برای گردشگران فراهم شده است.
کوه سیر یا سیرداغی به معنای کوه اسرار با 2300 متر ارتفاع، کوهستانی بسیار زیبا با مناظری دیدنی در نزدیکی شهر ارومیه_دو کیلومتری جنوب غربی ارومیه_ است. نزدیکی این کوه به شهر، شیب مناسب و امنیت آن باعث شده هر روزه و به ویژه در روز های تعطیل کوهنوردان و گردشگران زیادی به این ارتفاعات خوش آب و هوا بیایند. این کوه از نقاط تفريحي و محل کوهنوردی غيرحرفه ای اهالی اروميه به شمار مي رود.
در کوه سیرداغی امکانات رفاهی خوبی از جمله رستوران، کافی شاپ، مسیر آسفالت، سرویس بهداشتی مناسب و کمپینگ گردشگری فراهم شده است. کمپینگ گردشگری کوه سیر که به جاده سلامت معروف است، از فضای سرسبز، زمین سنگفرش شده، سکوهای نشیمن گاهی و محل استراحت برخوردار است.
کوه سیر محل مناسبی برای کوهنوردی غیرحرفه ای، پیاده روی، موتور سواری و آفرود در جاده مخصوص و دوچرخه سواری است.
کلیسای مارسرگیز که به کلیسای سیر نیز معروف است با قدمتی مربوط به دوره ساسانیان در ابتدا و دامنه این کوه قرار دارد. اگر به کوه سیرداغی میروید بازدید از این کلیسای تاریخی و زیبا را فراموش نکنید.
بازار تاریخی ارومیه که در مرکز و بافت قدیمی شهر واقع شده، از دوران صفویه تا کنون یکی از مراکز خرید اصلی شهر و همچنان پر رونق است. بازار ارومیه بین اهالی این منطقه با نام «اوستو اؤرتولو بازار» معروف است. این بازار تنوع فراوانی از انواع کسبه را شامل میشود و یکی از جاذبه های گردشگری محبوب میان گردشگرانی است که به ارومیه سفر میکنند.
بازار سنتی ارومیه در حالت کلی به شکل مستطیل ناقص است و حدود 60 هزار مترمربع مساحت دارد و حدود 1000 واحد مغازه با کاربریهای مختلف را در خود جای داده است، بازار سنتی در مجموع شامل 7 تیمچه و سرای بزرگ، 5 حمام قدیمی را شامل میشود. قدیمیترین بخشهای این بازار به دوره صفویه و ادوار بعد از آن تعلق دارد، در گوشه و کنار این بازار تاریخی حمامهایی نیز وجود دارد که تاریخ شناسان قدمت آنها را متعلق به دوره زندیه و قاجار میدانند.
مسجد جامع ارومیه نیز در مجموعه بازار تاریخی ارومیه قرار گرفته است و قدمت آن به دوره سلجوقی برمی گردد و یکی از آثار تاریخی مهم و دیدنی ارومیه محسوب میشود. همچنین بازار ارومیه در مجاورت با مسجد اعظم ارومیه قرار دارد و سردر ورودی اصلی بازار ارومیه از طرف مسجد اعظم، یکی از جلوه های زیبای معماری ایران است.
در هر راسته از بازار ارومیه، مغازهها با شغلها و عملکردهای مختلفی، مشغول به فعالیت میباشند که عبارتند از: مس گرها، زرگران، چاقو سازان، فرش فروشان، بذر فروشان، بلورفروشان، کفاشان، عطاران، بزازان، لبنیات فروشان، پوشاک فروشان و غیره که مجموعه ای بسیار دیدنی در بازار ارومیه به وجود آورده اند. این بازار از ایام قدیم به گونه ای بود که بتواند تمام نیازهای افراد را برآورده کند به ویژه روستاییانی که برای خرید به مرکز شهر ارومیه میآمدند.
راسته های بازار تاریخی ارومیه شکل سنتی خود را حفظ کردهاند و از طریق چهار سوقهایی به هم ارتباط پیدا میکنند و حالت تو در تویی را ایجاد کرده اند که علاوه بر افزودن زیبایی ظاهری بازار گشت و گذار در بین راستههای مختلف را برای بازدید کنندگان آسانتر کرده اند. امروزه با وارد شدن از در ورودی اصلی بازار، ابتدا مغازههای لبنیات فروشی به چشم میخورند و بعد میتوان وارد راسته زرگرها شد. با گذشتن از این راسته فرشهای ابریشمین اصیل در بازار شهر توجهها را به خود جلب میکنند.
با وجود تنوع شکل طاقها و گنبدها، مجموعه بازار از سادگی ویژهای برخوردار است، مصالح تمام راسته بازار و چهارسوها از آجر انتخاب شده و اکثرا فاقد اندود ساده گچ است.
کلیسای ننه مریم یا حضرت مریم یا شرق آشور، اولین کلیسای مشرق زمین و دومین کلیسای قدیمی جهان پس از کلیسای بیتلحم فلسطین است که در خیابان خیام ارومیه و در محوطه ای بزرگ واقع شده است و هر یکشنبه آشوریان برای ادای فرایض دینی به این کلیسا میآیند
این کلیسا در سال 32 میلادی بنا نهاده شده است و پیش از آن نیز یکی از آتشکده های زرتشتیان بوده است. سه نفر از موبدان این آتشکده، پس از مشاهده حرکت ستاره درخشانی به سمت شرق میلاد مسیح را پیش بینی میکنند و راهی اورشلیم میشوند. وقتی از سفر باز میگردند، آتشکده را به کلیسا تغییر کاربری میدهند که امروزه ما آن را به عنوان کلیسای ننه مریم میشناسیم. مطابق نظر کارشناسان سنگ قبر سه موبد مذکور در سالن ورودی کلیسا نگهداری میشد تا اینکه در سال 1915 میلادی توسط میسیون روس های ارتدوکس به یکی از موزه های ' کیِف ' منتقل شد.
پس از آن کلیسای ننه مریم یا شرق آشور چندین بار مورد مرمت قرار گرفت. در سال 642 میلادی، شاهزاده ای چینی به نام بافری برای ملاقات اسقف اعظم نینوا به بین النهرین و سپس به ارومیه آمده و پس از اقامت در کلیسای ننه مریم به مرمت آن پرداخت. به نظر میرسد بنای فعلی کلیسا در دوره ساسانی شکل گرفته باشد.
معماری این کلیسا با آنچه از کلیسا در ذهن دارید متفاوت است و خبری از جزئیات و تزئینات چشم گیر در آن نیست و سادگی این مکان توجه شما را جلب خواهد کرد. دلیل این امر نیز اعتقاد آشوریان به پرهیز از هر گونه آراستن و تزئین کردن کلیساهای خود است که در مورد این مکان مذهبی نیز چنین رفتار شده است. حتی برای خوشبو کردن فضای داخلی کلیسا اغلب از گیاهان معطر خودرو استفاده میشد و در این کلیسا هرگز از عکس و شمایل قدیسان استفاده نشده است.
کلیسای ننه مریم ساختمان مربعی شکل و در عین سادگی از استحکام فوق العاده برخوردار است و از نظر تقسیمات داخلی دارای یک محراب، چند اتاق، چند هشتی و سالن اصلی است. بازدیدکنندگان هنگام ورود به این مکان، تابلویی را مشاهده میکنند که جمله زیر روی آن نوشته شده است : «نعلینت را از پاهایت بیرون کن؛ زیرا مکانی که در آن ایستادهای، زمین مقدس است»
مجتمع تفریحی رنگین کمان در زمینی به وسعت 10000 متر مربع در سال ۸۷ تاسیس گردیده است. این مجتمع توریستی تفریحی دارای بخش های مختلفی نظیر شهربازی سرپوشیده، رستوران و کافی شاپ است که در طول این سال ها مورد اقبال مردم شهر قم و گردشگران قرار گرفته است.
شهربازی رنگین کمان اولین شهربازی سرپوشیده ی شهر قم است و محلی مناسب برای بازی و تفریح برای تمامی گروه های سنی است. در این شهربازی، بازی ها و بخش های متنوعی قرار دارد. فضای شهربازی با رنگ های شاد، کودکانه و با شخصیت های محبوب انیمیشنی طراحی شده است .
انواع دستگاه های بازی، ماشین برقی، اتاق بازی برای کودکان و خردسالان، استخر توپ، بسکتبال رقابتی، انواع چرخ و فلک، قطار بازی، ایر هاکی، بازی های متنوع کامپیوتری و بولینگ از جمله بازی ها و تفریحات این شهربازی است .
از بخش های دیگر مجموعه تفریحی رنگین کمان، سینمای 4 بعدی، قصر بادی و پیست کارتینگ است.
رستوران فست فود البیک و کافی شاپ هم در این مجموعه قرار دارد .
بوستان غدیر قم از وسیع ترین و مهم ترین بوستان های قم است که دارای بخش های تفریحی و رفاهی گوناگونی است. طرح های پیشرفت و بهسازی این بوستان همچنان ادامه دارد .
بوستان غدیر قم 140 هکتار وسعت دارد و از موقعیت جغرافیایی مناسبی برخوردار است. بلوار غدیر که بوستان غدیر در آن واقع شده، یکی از مسیرهای ورودی شهر قم و مسیری برای رسیدن به روستاهای خوش آب و هوای قم است .
از جمله بخش های فعلی این بوستان عبارت اند از : پارک بزرگ آب و تاب و باغ رستوران آب و تاب، دهکده جنگلی کاج که شامل رستوران و پیست کارتینگ است، کافی شاپ، فضای سبز و پوشش گیاهی پارک جنگلی، مرکز تحقیقات گلها و گیاهان زینتی غدیر
بوستان غدیر اخیرا به کمپینگ زائر در قم هم تبدیل شده است و دومین کمپینگ شهری قم (بعد از بوستان فدک) محسوب میشود. کمپ بوستان غدیر به مساحت 16 هکتار و دارای امکاناتی نظیر نمازخانه، سرویس بهداشتی، آبخوری، سکوی نشیمن، سیستم آتش نشانی، پارکینگ، زمینهای بازی و... است. اطراف آلاچیق ها نیز درخت کاری شده است .
توضیحات بیشتر درباره پارک بزرگ آب و تاب و دهکده جنگلی کاج را میتوانید در سایت مهنواز جستجو و مطالعه کنید .
طرح های گوناگون دیگری نیز برای بوستان غدیر در نظر گرفته شده است تا با استفاده از ظرفیت های مطلوب آن، به بوستان اصلی شهر قم تبدیل شود. از جمله این طرح ها عبارت اند از : راه اندازی بزرگترین شهربازی قم در بوستان غدیر، تالارهای پذیرایی، سالن های چند منظوره، دریاچه مصنوعی و ...
منبع : borna.news - qomnews.ir - qom.farsnews.com - tabnakqom.ir
شهر مقدس قم شهری است با بیش از ۴۰۰ امامزاده و بقاع متبرکه که در هیچ جای دنیا چنین تعدد امامزاده ای در یک شهر وجود ندارد و در راس این امامزادگان حرم مطهر حضرت معصومه(س) چون نگینی در مرکز این شهر مقدس میدرخشد.
امامزاده شاهزاده سید علی از مورد توجه ترین امامزادگان شهر قم و معروف به کریم بنی هاشم هستند. درباره نسبت ایشان با امامان دو قول متقاوت وجود دارد. یکی اینکه ایشان از نوادگان حضرت عباس باشند و دیگری احتمال اینکه از نوادگان محمد بن حنفیه فرزند امام علی(ع) هستند .
وی سیدی جلیل القدر، عظیم الشأن، بزرگوار و به صاحب کرامات مشهور و معروف است که بسیار مورد توجه اهالی قم و توابع بوده و مرکز اجتماع و محل نذورات صاحبان حاجت قرار دارد. ایشان در میان مردم معروف به شاه سیدعلی است.
امامزاده سیدعلی، نوزده پسر داشت، از جمله فرزندی به نام عبیدالله که فردی شجاع و از علمای بزرگ بود و در سال 312 هجری قمری در مصر درگذشت. امامزاده عبدالمهیمن هم که در بوشهر مدفون است، فرزند عبیدالله و نوه ی امامزاده شاه سیدعلی علیه السلام است.
بنای امامزاده در جهت شمالی شهر و منتهی الیه کوی جدید خارجی دروازه ری قم واقع شده و دارای بقعه، گنبد، رواق، ایوان، صحن، آب انبار و الحاقات دیگر است.
بنای بقعه از داخل به صورت هشت ضلعی مختلف الاضلاع است که در جهات اصلی، چهار شاه نشین دارد که از هر یک دری به خارج گشوده میشود. در جهت جنوبی بقعه، ایوانی به ارتفاع 7 متر با ازاره کاشی کاری و جدار سفیدکاری و پوشش رسمی بندی و کاشی کاری تزئین شده است. در دو جانب ایوان، دو حجره و بر فراز آنها، غرفه های زیبایی مزین به کاشی کاری وجود دارد.
در زیر گنبد، ضریح و مرقدی قرار دارد. مرقد از پنج جهت با کاشی های خشتی عصر فتحعلی شاه پوشیده شده و دارای کتیبه ای متضمن نسب نامه امامزاده است. بر فراز بنا، گنبدی است شلجمی، سراپا آراسته به کاشی های گره سازی الوان به ارتفاع و قطر 7 متر با گردنی استوانه ای مزین به کاشی کاری معقلی با آجر و کلوکی و کاشی گرهی که در سال 1342 بازسازی و کاشی کاری شده است.
بقعه و گنبد شاهزاده سيد علي از بناهاي جناب آقاي حاج محمد آقازاده مي باشد که از تجار بلند همت و خيّر شهر قم بوده که فرشهاي گرانبهاي دارالسياده را هم وقف و تقديم آستانه نموده است.
همان طور که گفته شد این بنا بسیار مورد توجه و احترام مردم و علما بوده و محل نذوراتشان است. هرساله به مناسبت های مختلف ضریح و آستان مطهر شاهزاده سیدعلی توسط عالمان برجسته دینی غبار روبی و عطرافشانی میشود .
منبع : emamzadegan.ir - qomseir.blogfa.com
بوستان فدک قم که چندی است برای کمپینگ مسافران مناسب سازی شده، در ورودی شهرقم از طریق اتوبان خلیج فارس (قم-تهران) و در میدان هفتاد و دو تن واقع است.
بوستان فدک جزو استراحت گاه های اصلی شهر قم است و پس از توسعه امکانات از سال 1396 به عنوان اولین کمپینگ شهری زائر مورد بهره برداری قرار گرفت .
در بوستان فدک امکانات مناسبی از جمله ۳۵۰ سکوی نشیمن با ظرفیت دو هزار نفر، پنج نمازخانه مردانه و زنانه، پنج مجموعه پارکینگ، ۶ دستگاه سرویس بهداشتی، 1200 متر مربع مجموعه بازی و ۱۸ عدد آبخوری وجود دارد. همچنین مجموعه برق این بوستان ایمن سازی شده است.
در سال 1396 پارک بازیافت در بوستان فدک احداث گردید. در این پارک از مواد دورریختنی المانهای بازیافتی ساخته شده است. به عنوان مثال درختهایی از مواد دورریختنی، نیمکتهایی که از لاستیک، باربکیو و نمادی از پاکبان با فلزات ضایعاتی در این پارک کار شده است.
پارک بازیافت در راستای توجه به مساله بازیافت، تفکیک زباله در منازل و استفاده مجدد از مواد دورریختنی ساخته شده است. به همین منظور برای دانش آموزان در این پارک کارگاه های آموزشی در جهت ترویج فرهنگ بازیافت برگزار میشود. پارک بازیافت در بوستان فدک میتواند جذابیتی خاصی برای کودکان و نوجوانان و خانوادهها داشته باشد.
همچنین در سال 1396 پارک فیزیک نیز برای رشد فکری، جسمی و خلاقیت های کودکان بر مبنای مفاهیم فیزیکی در بوستان فدک راه اندازی شده است. در این پارک یادگیری مفاهیم فیزیک، مباحث جسمانی و اجتماعی در فضایی امن برای کودکان فراهم میشود.
پارک فیزیک با 12 آیتم آموزشی از جمله : پیچ ارشمیدس، بشقابهای صوتی، کار و انرژی، دوچرخه و پمپ، کوره خورشیدی، صفحه تعادل، رنگین کمان مصنوعی، تونل مه، دایره رنگ، حباب ساز، ژنراتور، چاله فضایی و... اشاره کرد که در این بوستان طراحی شده و هم اکنون در مرحله اجرا است.
منبع : mojnews.com - qom.ir
بستن ![]()
نام کاربری (شماره موبایل)
رمز عبور
نام کاربری (شماره موبایل)
کد امنیتی :
آیا کلمه عبور خود را فراموش کرده اید ؟
بازگشت به ورود.
می خواهید ثبت نام کنید ؟ عضویت |