جاذبه های گردشگری

دریاچه الندان

دریاچه الندان که به نام آب بندان پله هم شناخته می‌شود از توابع بخش چهاردانگه شهرستان ساری‌است. در فصل زمستان محل سکونت اردک‌های وحشی است و در چند سال گذشته هم با رها سازی ماهی در این دریاچه کاربرد های آن افزایش پیدا کرده است. آب این آب بندان فقط از طریق نزولات آسمانی تامین می‌شود و هیچ رود خانه ای به سمت آن جریان ندارد. نحوه قرار گیری و نوع خاک این منطقه باعث شده که با کمترین بارش هم تمام آب های باران و برف به سمت این دریاچه جریان پیدا کند و عدم نفوذ پذیری خاک آن باعث شده که ماندگاری آب در این آب بندان زیاد باشد.درخت‌های صنعتی مهمی به نام راش، ممرز، بلوط، ملچ و نمدار پیرامون این دریاچه را فرا گرفته‌اند که از دید صنعتی (و نیز از نظر زیبایی) اهمیت به‌سزایی دارند.

حمام وزیری ساری

حمام وزیری مربوط به دوره قاجار است و در ساری، خیابان انقلاب، کوچه آب انبار نو در کنار خانه کلبادی قرار دارد. این حمام از لحاظ نوع معماری، مصالح و ویژگی های ساختمانی از ابنیه دیدنی و مشهور مازندران به شمار می‌رود.این حمام با مساحتی در حدود ۲۰۰ مترمربع دارای همه فضاهای لازم برای یک حمام سنتی شامل ورودی، سربینه، راهروی انتقالی هوا، گرمخانه، خزینه های آبگرم و سرد، سرویس بهداشتی و تون را دارا است.

موزه زرتشتیان کرمان

تنها موزه مردم‌‌شناسی زرتشتیان جهان در آتشکده شهر کرمان جای دارد. فکر بنیانگذاری موزه مردم‌شناسی زرتشتیان کرمان از سال 1362 همراه با بنیانگذاری کتابخانه انجمن زرتشتیان کرمان جان گرفت.
در این سال پرویز وخشوری ریاست انجمن زرتشتیان؛ به همراه مهران غیبی سرپرست وقت کتابخانه، اشیای میراث فرهنگی زرتشتیان کرمان را گردآوری کرده و تا امروز نیز آثار دیگری به آن افزوده‌اند.
سرانجام این موزه در جشن تیرگان سال1384 به‌طور رسمی و از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گشایش یافت.ساختمان موزه در سال 1370 به کوشش بهدینان فرزانه، هرمزدیار اشیدری و مهیندخت سیاوشیان پی‌‌ریزی و در سال 1380 پایان یافت.
از کهن‌ترین اشیاء این موزه یک جلد کتاب دست‌نویس گات‌ها با پیشینه‌ی بیشتر از دویست سال و یک آتشدان دستی با تاریخ حک شده 1207 است.از بخش‌های ارزشمند این موزه بخش فرتور و اسناد است که فرتورهای انجمن ناصری زرتشتیان کرمان و رفسنجان و فرتورهای سرشناسانی چون ارباب کیخسرو شاهرخ، میرزا برزو آمیغی، کشور خانم و پوراندخت در بین آنها ارزش بسیاری دارد.
بخشی از این موزه به انواع آتشدان، روغن‌سوز، پیه‌سوز و چراغ لاله را اختصاص داده شده است.لباس‌های زنانه‌ای با دیرینگی 50 تا 150 سال و پیشینه‌ای که در اسناد هخامنشی تا ساسانی دیده می‌شود، گویای پوشش زنان زرتشتی است. مخنا، لچک، چارقد، کت، پیراهن و شلوار گلدوزی شده از انواع آن بوده و زیبایی ویژه‌ای دارند.
هر سال در روزهای نوروز شماری از جوانان فرهیخته کرمانی از بامداد تا پاسی از شب به دادن راهنمایی به بازدیدکنندگان نوروزی آتشکده و موزه زرتشتیان می‌پردازند. این جوانان در طول سال در کلاس‌های آموزشی موزه با هدف هماهنگ‌سازی و یکپارچه شدن گفته‌هایی که در 2 بخش موزه و آتشکده بیان می‌شود، شرکت می‌کنند.
به کوشش این جوانان امسال برای نخستین بار جایگاه بازدید افراد غیرزرتشتی از جایگاه نیایش آنان جدا شده است تا پیروان این دین کهن بتوانند در محیطی آرام‌تر به نیایش بپردازند.

قلعه ملک بهمن

قلعه ملک بهمن یا شاهاندشت از قلعه‌های عظیم البرز و ایران است که در جاده هراز بخش لاریجان شهرستان آمل و مشرف به روستای شاهاندشت در ۷۵ کیلومتری جنوب آمل قرار دارد.این قلعه متعلق به حکام پادوسبانیان است که بر رویان، نور، کجور و رستمدار حکومت می‌کردند. بنای قلعه بر روی صخره‌ای حدود۲۲۰متر بالاتر از سطح اراضی شاهاندشت از لاشه سنگ‌های بزرگ و کوچک و ملات گچ و ساروج ساخته شده که به صورت طبقه طبقه و شامل اتاق‌ها و قسمت‌های مختلف ساختمانی است.این قلعه به دستور شاه عباس صفوی در ۱۰۰۵ فتح شد.
این قلعه از سنگ و نوعی ساروج که مخلوطی از شیر و تخم مرغ و نوعی خاک است ساخته شده و استحکام زیادی دارد به طوریکه دربرابر زلزله‌های قوی که در منطقه زلزله‌خیز لاریجان بارها خانه‌ها را ویران کرده و حتی با‌خاک یکسان کرده، مقاومت کرده است.از نظر مهندسی، طراحی بسیار جالبی دارد، هیچ راه ورودی از اطراف قلعه وجود نداشته و تنها راه ورود آن زیر زمینی بوده که امروزه مسدود است و کوهنوردان با امکانات و رعایت موراد ایمنی می‌تواننداز دیواره جنوبی قلعه به داخل صعود کنند. همچنین این قلعه در بالای آبشاری قرار دارد که به آبشار شاهاندشت معروف است.

پارک جنگلی تنگه چهل چای

در حدود 7 کیلومتری جنوب شرقی مینو دشت جنگل و تنگه ای خودنمایی می‌کند که گذشته از درختان سر به فلک کشیده و مراتع سر سبز، رودخانه چهل چای و چشمه های متعدد فصلی و دایمی و تنگه ای سر سبز چشم هر بیننده ای را به خود جلب می‌کند .
پدیده های طبیعی چهل چای با جنگلهای انبوه و بهم فشرده ای که در دامنه کوه و بستر درّه وجود دارد و جریان رودخانه و همچنین چشمه های دائمی و فصلی فراوان مناظری زیبا از جلوه های آفرینش را در پیش روی مشتاقان طبیعت قرار داده است .
با توجه به موقعیت جغرافیایی مینودشت و مواهب الهی آن و برخورداری از مناظر و جاذبه های زیبای طبیعی، تاریخی و قرار گرفتن این شهر در محدوده مرکزی و میانی مسیر تهران - مشهد هم از لحاظ مسافت و هم از جنبه آب و هوایی و همینطور دسترسی آسان، وجود جاده آسفالته و محوطه سازی انجام شده، نمازخانه و سرویس های بهداشتی، برای آسایش حین سفر و بهره برداری از مواهب طبیعی منطقه برای مسافرین، اهالی منطقه و شهرهای مجاور گزینه ای مناسب است.

بوستان مهدی (عج) قم

بوستان مهدی (عج) قم در در حاشیه کمربندی قم به سمت کاشان قرار دارد و به دلیل نزدیک بودن به اتوبان مورد استقبال مسافران و زائران است. این بوستان به وسعت 54716 متر مربع در سال 1380 تاسیس گردید.
یکی از جذابیت‌های این بوستان، گلکاری‌ها و تزئینات طبیعی فراوان آن است و اقدامات شهرداري در تامين تجهيزات لازم نيز حاکي از مورد توجه بودن اين بوستان است. در بوستان مهدی قم امکان چادر زدن وجود دارد.
تاب کودک، کشتی صبا، استخر توپ، ترامبولین و سرسره بادی از جمله تجهیزات بازی این بوستان هستند .
در سال 1396 فروشگاه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در بوستان مهدی (عج) دایر گردید که به عرضه اسباب‌بازی‌ها و سرگرمی‌های سازنده، کتاب‌های تولید کانون، نوشت‌افزار و سایر محصولات ویژه گروه سنی کودک و نوجوان می‌پردازند.
منبع : mehrnews.com - koodak24.ir - qomstandard.ir

مسجد وکیل

مسجد وکیل در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز شهر شیراز قرار دارد. در غرب بازار وکیل و در انتهاى راسته شمشیرگرها مسجد وسیع بسیار زیبایى بنا شده است که به نام مسجد سلطانى وکیل یا مسجد وکیل شهرت دارد. این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه ‌است که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است.
این مسجد به دستور کریم‌خان زند ساخته شده است. بنای مسجد وکیل دربرگیرنده سردر مجلل، صحن ایوان های شمالی و جنوبی، شبستان های جنوبی و شرقی، رواق های شرقی و غربی و حیاط کوچک کناری است. پس از ورود به مسجد از سردراصلی آن و عبور از یک هشتی و راهرویی عریض وارد صحن مسجد می‌شویم. صحن مسجد با تخته سنگ هایی وسیع و قطور مفروش گردیده است. در وسط حیاط بزرگ مسجد وکیل حوض سنگی زیبایی به طول 40 متر و عرض 5 متر ساخته شده است.
مسجد وکیل دارای سه طاق مجلل و باشکوه است. طاق سردر ورودی، طاق مروارید در شمال مسجد و طاق جنوبی ورودی شبستان بزرگ از شاهکارهای معماری دوره زندیه است. طاق مروارید که بر آن دو گلدسته زیبای مسجد بنا شده است از زیبایی خاصی برخوردار است. کاشی کاری طاق ها و جرزها از کاشی های هفت رنگ ساخته شده و خطوط کتیبه ها به خط نستعلیق است. دور طاق مروارید با قلم درشت و خط ثلث عالی سوره مبارکه جمعه به صورت هلالی نوشته شده است.
در پشت ایوان جنوبی، شبستان تابستانی مسجد واقع شده است که دارای 48 ستون سنگی یکپارچه با طرح مارپیچ زندیه به ارتفاع 5 متر و قطر 80 سانتی متر با طاق های ضربی متناسب با کاشی کاری های زیبا است. شاید بتوان گفت ستون های سنگی این شبستان جالب توجه ترین بخش از مسجد وکیل است. همچنین یک منبر چهارده پله ای از سنگ مرمر یکپارچه در کنار محراب شبستان قرار دارد. ابن منبر در نوع خود بی مانند است. سنگ آن را به فرمان کریمخان زند از معادن مراغه آذربایجان به شیراز آورده اند و در ابتدا به صورت سنگی بزرگ بوده که آن را تراشیده و منبر را در آن درآورده اند.
در قبله شبستان محراب زیبای مسجد قرار دارد. پایین محراب تا ارتفاع 1.5 متر سنگ مرمر است و بقیه آن از کاشی های هفت رنگ که دارای نقش گل و بوته است، آراسته شده و در سقف آن مقرنس کاری زیبایی انجام شده است. امتداد کاشی کاری ها به طاق جنوبی می‌رسد و معماری محراب و طاق ها به گونه ای است که صدای خطیب مسجد یا مکبر به دلیل انعکاس صدا می‌توانسته است به راحتی به گوش همه مستمعین برسد.
شبستان زمستانی مسجد وکیل در پشت اتاق های جبهه شرقی قرار دارد و دارای 12 ستون سنگی ساده است. در کتیبه های سردر ورودی و حاشیه ایوان از آیات قرآنی با خطوط ثلث و نسخ سفید در زمینه لاجوردی استفاده شده است. نام های فتحعلیشاه و ناصرالدین شاه قاجار و حکمرانان دیگر هم با ذکر سال و تاریخ متعدد به چشم می‌خورد.
تاریخ بناى این مسجد سال 1152 شمسی و 1187 قمری، همزمان با بناى بازار و میدان در زمان کریم‌خان زند بوده و مساحت کل بنا 11000 مترمربع است. این بناى تاریخى به شماره 182 در تاریخ 18 تیرماه 1311 در فهرست آثار ملى ایران به ثبت رسیده و تحت مراقبت و حفاظت این سازمان است.

دریاچه مارمیشو

دریاچه مارمیشو، دریاچه ای طبیعی در دل کوهستان با طبیعتی بکر و زیبا در 45 کیلومتری غرب شهر ارومیه و در مرز بین ایران و ترکیه واقع شده است. این دریاچه تقریبا 5 هکتار وسعت و حدود 60 متر عمق دارد و در اثر زلزله و ریزش کوه به وجود آمده است. این ریزش موجب شده تا سدی طبیعی به وجود بیاید و دریاچه شکل بگیرد. آب‌ نیلی رنگ و زلال این دریاچه از رود نازلوچای، چشمه‌های طبیعی و برف و باران تامین می‌شود.
دریاچه مارمیشو در منطقه سرسبز ترگور، میزبان گونه های مختلفی از جانوران و گیاهان مانند : بلوط، بنه، عناب، گلابی، زالزالک، بادام، گز، صنوبر و انواع درختچه‌های دیگر، ریواس، کنگر، خارشتر، گزنه، زنبق، لاله کوهی، شیرین‌بیان، خشخاش، پیاز کوهی، بومادران، کاسنی، آویشن و انواع سبزی‌های کوهی دیگر. همچنین جانورانی مانند : کبک، خرگوش، گراز، خرس، وحتی گرگ در این منطقه وجود دارد اما متأسفانه امروزه با شکار و کشتار بی‌رویه انسان بسیاری از این گونه‌های حیوانی در حال نابود شدن هستند و خیلی به زحمت بتوان یک گرگ یا مثلاً یک خرس در این منطقه پیدا کرد.
همچنین این دریاچه زیستگاه آبزیان از جمله پرندگان مهاجر مختلف و ماهی قزل‌آلا نیز هست. ماهیگیری در مارمیشو یکی از تفریحاتی است که گردشگران را به این دریاچه می‌کشاند.
رویش گیاهان متنوع در این منطقه، شرایط مناسبی را برای پرورش زنبور و تولید عسل به وجود آورده است. عسلی که در این منطقه تولید می‌شود بسیار معطر و خوش طعم است و یکی از محصولات پرطرفدار ارومیه است.
از آنجا که این منطقه کوهستانی و در دره واقع است در فصل‌های گرم سال بسیار خنک و خوش آب‌وهواست، دیدن چادرهای عشایر و ایلات که در این منطقه اتراق کرده‌اند یکی از جالب‌ترین و دیدنی‌ترین مناظر برای هر بیننده‌ای است. آشنا شدن با روش زندگی عشایر این مناطق جذابیت خاص خود را دارد و عامل آشنایی با فرهنگ و سنن آنان می‌شود.
نکته بسیار مهم این است که شنا در دریاچه مارمیشو خطرناک و مرگ آور است. با اینکه سطح دریاچه آرام به نظر می‌رسد اما در عمق جریان بسیار و خطرناکی دارد. همچنین دریاچه مارمیشو فاقد هرگونه امکانات رفاهی است. پس حتما تمام وسایل مورد نیازتان را با خود بردارید.
یکی از نکات مهم دیگر درباره این جاذبه طبیعی، محدودیت هایی است که به خاطر مرزی بودن این منطقه برای بازدید وجود دارد. در ورودی این منطقه ایست بازرسی قرار دارد که مشخصات سرنشینان و شماره پلاک خودرو شما را ثبت می‌کنند. قانون مشخصی برای ساعات بازدید وجود ندارد اما به طور معمول طبق تجربیات گردشگران، از ساعت 9 صبح تا 16 یا 17 می‌توانید از دریاچه مارمیشو دیدن کنید. البته ممکن است به دلایلی هم به طورکلی ورودی ها بسته شوند و کسی را راه ندهند. پس حتما قبل از سفر به دریاچه مارمیشو، اطلاعات بازدید را از محلی ها پرس و جو کنید.

پارک جنگلی نور

پارک جنگلی نور یا جنگل نور در کیلومتر پنج نور به محمودآباد با مساحت 400 هکتار در شهرستان نور فرار دارد که از نظر وسعت یکی از بزرگترین پارک های خاورمیانه است و انواع گونه های جنگلی مانند توسکا، افرا، ممرز، انجیلی و … در آن می‌شود و دارای جذابیت های گردشگری فراوان است.
در ابتدای ورودی غربی پارک جنگلی نور که از جاده اصلی نور محمودآباد جدا می‌شود، سردر زیبای سنگی با ویژگی های معماری و پوشش چوبی ساخته شده که دیدنی است. تجهیزات و امکانات روزانه دارد و به دلیل برخی ویژگی ها مانند دسترسی مناسب به جاده ساحلی نور، نزدیکی به شهرهای محمود آباد، نور، آمل و داشتن امکانات کامل تفرجگاهی از قبیل میز، نیمکت، آب لوله کشی و زمین بازی، مورد استفاده مردم شهر های مجاور و مسافران قرار می‌گیرد از خصوصیات بارز این پارک، نزدیکی آن به دریا و چشم اندازهای زیبای آن است. در بیشه های اطراف این پارک قرقاول ایرانی نیز وجود دارد که جاذبه خاصی به آن می‌بخشد. همچنین داشتن ذخیره گاه 270 هکتاری درخت “سفید پلت” که بومی ایران است.
پارک جنگلی نور که پارک جنگلی سعیدی آشتیانی نور هم نامیده می‌شود جزو آخرین باقیمانده جنگل های جلگه ای بوده و در سال 1351 با همت مرحوم سعیدی آشتیانی طراحی و احداث گردید از این رو به نام موسسش هم نامیده می‌شود.

کلیسای سیر (مارسرگیز)

کلیسای سیر یا مارسرگیز ارومیه، بنایی سنگی با قدمتی مربوط به دوره ساسانیان، در دامنه ارتفاعات زیبای کوه سیرداغی در نزدیکی شهر ارومیه واقع شده است. کلیسای تاریخی سیر مکانی معنوی و به دور از شلوغی های شهر است که همواره مورد اقبال و توجه گردشگران داخلی و خارجی و به ویژه مسیحیان و ارامنه ساکن آذربایجان غربی قرار دارد.
در سردر ورودی این کلیسا نوشته‌ای وجود دارد که حدود 30 سال پیش این نوشته توسط مسئول کلیسا ویلسون یونان، ترمیم شد که طبق این نوشته این کلیسا حدود 18 قرن است که دست نخورده باقی مانده است. خوشبختانه با اینکه مسیحیان و گردشگران زیادی در این کلیسا تردد می‌کنند اما این کلیسای سنگی همچنان مستحکم مانده است.
ارتفاع درب ورودی این کلیسا کوتاه است و هر شخص هنگام ورود به حالت تعظیم در می‌آید که نشانه احترام به کلیسا و دو شخصیتی است که در این مکان مدفون هستند. البته در حالت کلی این رسم اکثر کلیساهای تاریخی است. سقف کلیسا طاق گهواره ای است و دیوار های قطور کلیسا را با سنگ های نامنظم و با ملات ماسه و آبک بنا کرده اند. کلیسای مارسرگیز از دو بخش مجزا که توسط یک درب ورودی به هم مرتبط اند تشکیل شده است. سالن ضلع جنوبی به نام مارسرگیس و سالن ضلع شمالی به نام ماربرگوس معروف است.
در کلیسای مارسرگیز دو قدیس به نام ‌های مارسرگیز و ماربرگوس دفن شده‌اند که کلمه مار در زبان عاشوری به معنای حضرت است. یعنی حضرت سرگیس و حضرت برگوس. در تاریخ آورده‌اند مارسرگیز (حضرت سرگیس) و ماربرگوس (حضرت برگوس) که به ترتیب فرمانده کل ارتش روم و معاونش بوده‌اند پس از گرویدن به دین مسیحیت و تبلیغ برای آن، توسط پادشاه روم احضار و به ایران تبعید می‌شوند. پادشاه به فرمانده منطقه می‌گوید درصورتی‌که این دو شخص به مکان کنونی کلیسای سیر بیایند آن‌ها را اعدام کند. سرگیس و برگوس که اصرار به ماندن در این مکان را داشتند به طرز فجیعی کشته می‌شوند.
سه قرن بعد که حکومت روم به حکومتی مسیحی تبدیل می‌شود، دستور ساخت کلیسای مارسرگیز را در جوار آرامگاه این شهیدان راه مسیحیت می‌دهد. این مکان اکنون یکی از زیارتگاه‌های مهم مسیحیان در سرتاسر جهان به شمار می‌رود و روزهای یکشنبه مراسم عبادی باشکوهی حتی در سردترین و گرم‌ترین روزهای سال در آن برگزار می‌شود.
همچنین طبق مندرجات کتب مورخين آشوری‌ها، کلیسای مارسرگیز در دوره قبل از اسلام و در زمان خسروپرويز به مناسبت غلبه ايرانيان بر روميان به دستور همسر خسرو، شيرين که یک مسیحی بود، ساخته شده است.
طبق گفته بازدیدکنندگان این مکان معمولا بسته است و روزهای یکشنبه باز می‌شود. کلیسای مارسرگیز در دامنه کوه سیرداغی و در نزدیکی جاده گردشگری سلامت سیر قرار دارد و امکانات رفاهی در کوه سیر برای گردشگران فراهم شده است.

کوه سیر داغی

کوه سیر یا سیرداغی به معنای کوه اسرار با 2300 متر ارتفاع، کوهستانی بسیار زیبا با مناظری دیدنی در نزدیکی شهر ارومیه_دو کیلومتری جنوب غربی ارومیه_ است. نزدیکی این کوه به شهر، شیب مناسب و امنیت آن باعث شده هر روزه و به ویژه در روز های تعطیل کوهنوردان و گردشگران زیادی به این ارتفاعات خوش آب و هوا بیایند. این کوه از نقاط تفريحي و محل کوهنوردی غيرحرفه ای اهالی اروميه به شمار مي رود.
در کوه سیرداغی امکانات رفاهی خوبی از جمله رستوران، کافی شاپ، مسیر آسفالت، سرویس بهداشتی مناسب و کمپینگ گردشگری فراهم شده است. کمپینگ گردشگری کوه سیر که به جاده سلامت معروف است، از فضای سرسبز، زمین سنگفرش شده، سکوهای نشیمن گاهی و محل استراحت برخوردار است.
کوه سیر محل مناسبی برای کوهنوردی غیرحرفه ای، پیاده روی، موتور سواری و آفرود در جاده مخصوص و دوچرخه سواری است.
کلیسای مارسرگیز که به کلیسای سیر نیز معروف است با قدمتی مربوط به دوره ساسانیان در ابتدا و دامنه این کوه قرار دارد. اگر به کوه سیرداغی می‌روید بازدید از این کلیسای تاریخی و زیبا را فراموش نکنید.

برج سه گنبد

برج تاریخی سه گنبد، یکی از آثار به جا مانده از دوره سلجوقی است و براساس شواهد و کتیبه های موجود، این بنای تاریخی آرامگاهی برای یکی از بزرگان دوران سلجوقی است که به دستور یکی از امرای ارومیه به نام شیث قاطه المظفری در سال 580 قمری ساخته شده است.
بنای سه گنبد از نظر معماري با مقبره‌های قرن ششم هجری قمری به خصوص مراغه و ساير مقبره‌های دوره سلجوقی شباهت فراواني دارد. در سال های 1348 و 1351 نیز حفاری ها و بررسی های تاریخی منجر به کشف قبوری در این محل شد و آرامگاه بودن این مکان تاریخی را ثابت کرد.
بنای تاریخی سه گنبد با شکلی مدور و استوانه ای به قطر 5 متر و ارتفاع 13 متر است و دو اطاق مجزا به صورت دوطبقه در آن ساخته شده است. این برج تاریخی در میان محوطه ای به مساحت 700 مترمربع واقع شده است.
طبقه اول برج سردابه است و طبقه دوم بنا مانند ساير مقابر دوره سلجوقي روي سردابه احداث شده است. سردابه سه گنبد دارای پوششی قوس‌دار است و بدين وسيله از طبقه دوم مجزا مي‌شود. درب کوچک طبقه اول 170 سانتي متر ارتفاع دارد.
طبقه دوم که اتاق مقبره خوانده مي‌شود، دارای دری به ارتفاع 250 سانتي متر است و به عبارت ديگر بنای استوانه‌ای دارای دخمه‌ای است که قسمت فوقانی آن را به وسيله آجر تبديل به بنايي شامل اتاق مقبره کرده‌اند و ورودی آن در يک قالب معماری پر نقش و نگار در بدنه استوانه‌ای برج تعبيه شده است. تزئينات سر در ورودی مقبره نيز قابل توجه است و به صورت قطعه های سنگ و گچ با نقوش هندسی و کتيبه به خط کوفی تزئين شده است.
مصالح قسمت‌های تحتانی بنا تا ارتفاع حدود 3.6 متر از سنگ‌های تراش خاکستری رنگ ساخته شده و از اين قسمت به بالا تمام مصالح بنا از آجرهای چهار گوش بوده به نوعی بر زيبايی ظاهری بنا افزوده است.
همچنین قابل ذکر است که در محوطه بنای تاریخی سه گنبد، سنگ های تاریخی از دوره های مختلف تاریخی تحت عنوان موزه سنگ قرار داده شده است و جلوه ای باستانی و تاریخی به این مکان داده است.

بازار تاریخی ارومیه

بازار تاریخی ارومیه که در مرکز و بافت قدیمی شهر واقع شده، از دوران صفویه تا کنون یکی از مراکز خرید اصلی شهر و همچنان پر رونق است. بازار ارومیه بین اهالی این منطقه با نام «اوستو اؤرتولو بازار» معروف است. این بازار تنوع فراوانی از انواع کسبه را شامل می‌شود و یکی از جاذبه های گردشگری محبوب میان گردشگرانی است که به ارومیه سفر می‌کنند.
بازار سنتی ارومیه در حالت کلی به شکل مستطیل ناقص است و حدود 60 هزار مترمربع مساحت دارد و حدود 1000 واحد مغازه با کاربری‌های مختلف را در خود جای داده است، بازار سنتی در مجموع شامل 7 تیمچه و سرای بزرگ، 5 حمام قدیمی را شامل می‌شود. قدیمی‌ترین بخش‌های این بازار به دوره صفویه و ادوار بعد از آن تعلق دارد، در گوشه و کنار این بازار تاریخی حمام‌هایی نیز وجود دارد که تاریخ شناسان قدمت آنها را متعلق به دوره زندیه و قاجار می‌دانند.
مسجد جامع ارومیه نیز در مجموعه بازار تاریخی ارومیه قرار گرفته است و قدمت آن به دوره سلجوقی برمی گردد و یکی از آثار تاریخی مهم و دیدنی ارومیه محسوب می‌شود. همچنین بازار ارومیه در مجاورت با مسجد اعظم ارومیه قرار دارد و سردر ورودی اصلی بازار ارومیه از طرف مسجد اعظم، یکی از جلوه های زیبای معماری ایران است.
در هر راسته از بازار ارومیه، مغازه‌ها با شغل‌ها و عملکرد‌های مختلفی، مشغول به فعالیت می‌باشند که عبارتند از: مس گرها، زرگران، چاقو سازان، فرش فروشان، بذر فروشان، بلورفروشان، کفاشان، عطاران، بزازان، لبنیات فروشان، پوشاک فروشان و غیره که مجموعه ای بسیار دیدنی در بازار ارومیه به وجود آورده اند. این بازار از ایام قدیم به گونه ای بود که بتواند تمام نیازهای افراد را برآورده کند به ویژه روستاییانی که برای خرید به مرکز شهر ارومیه می‌آمدند.
راسته های بازار تاریخی ارومیه شکل سنتی خود را حفظ کرده‌اند و از طریق چهار سوق‌هایی به هم ارتباط پیدا می‌کنند و حالت تو در تویی را ایجاد کرده اند که علاوه بر افزودن زیبایی ظاهری بازار گشت و گذار در بین راسته‌های مختلف را برای بازدید کنندگان آسان‌تر کرده اند. امروزه با وارد شدن از در ورودی اصلی بازار، ابتدا مغازه‌های لبنیات فروشی به چشم می‌خورند و بعد می‌توان وارد راسته زرگرها شد. با گذشتن از این راسته فرش‌های ابریشمین اصیل در بازار شهر توجه‌ها را به خود جلب می‌کنند.
با وجود تنوع شکل طاق‌ها و گنبدها، مجموعه بازار از سادگی ویژه‌ای برخوردار است، مصالح تمام راسته بازار و چهارسوها از آجر انتخاب شده و اکثرا فاقد اندود ساده گچ است.

مسجد جامع ارومیه

مسجد جامع ارومیه یکی از مساجد باشکوه و مهم چهارطاقی ایران است و تاریخی ترین بنای شهر ارومیه نیز به شمار می‌رود. این مسجد در محدوده بازار تاریخی و بافت قدیمی شهر ارومیه واقع شده و با دو در ورودی که از صحن آن منشعب می‌شود به راسته سنگ تراشان و بازار عطاران راه دارد.
از سازنده و تاریخ ساخت بنا اطلاع دقیقی در دست نیست اما مطالعات تاکنون نشان داده است که مسجدجامع ارومیه پیش از آن که مسجد باشد، معبدی قدیمی بوده که به مسجد تبدیل شده است. بر این اساس گروهی آن را آتشکده زرتشتی، گروهی کلیسا و عده ای هم مسجدی قدیمی تر دانسته اند.
این مسجد شامل قسمت های مختلف است که عبارت اند از : 1- شبستان گنبددار قدیمی 2- محراب موجود در داخل شبستان گنبددار 3- چهل ستون قدیمی متصل به شبستان گنبددار 4- حجره های قدیم اطراف صحن مسجد 5- قسمت های نوساز اطراف صحن بر اساس مطالعات انجام شده، قدمت هسته اولیه بنای فعلی مسجد جامع ارومیه _شبستان گنبددار_ به دوره سلجوقی باز می‌گردد. شبستان گنبد دار مربعی شکل است و به خاطر گنبد خوش ترکیب، عظمت و ارتفاع عرض دهانه و داشتن محراب گچبری ارزشمند بسیار مهم و دیدنی است. از مهم‌ترین عوامل تزئینی مسجد کتیبه‌های کوفی دور گنبد و گچ بری محراب آن است.
محراب گچبری که در ضلع جنوبی شبستان گنبد دار واقع شده یکی از بخش های قابل توجه مسجد جامع ارومیه است که در سال 676 هجری قمری و دوره ایلخانی در زمان آباخان مغول ساخته شده است. این محراب یکی از قدیمی ترین، پرکارترین و بزرگترین محراب های گچبری ایلخانی است و گچبری بسیار زیبای آن شبیه به پارچه ای توری است.
چهل ستون قدیمی متصل به شبستان گنبد دار در ضلع جنوبی صحن قرار دارد و کف آن پایین تر از سطح صحن است. این شبستان با ستون های سنگی نسبتا قطور و طاق گنبد آجری است و با مقرنس های گچبری شده، تزئینات گچی رنگ آمیزی شده به اشکال ترنج و سر ترنج و کاشی های خشتی هفت رنگ تزئین شده است. به گفته برخی کارشناسان زمان ساخت چهل ستون جدیدتر از شبستان گنبددار بوده و این چهل ستون به سبب صدمات وارده چندین بار مرمت شده است همچنین در خاک‌برداری از کف آن تعدادی اشیای متعلق به دوره ایلخانان به دست آمده است.
همچنین در اطراف صحن مسجد جامع حجره‌های قدیمی وجود دارد که بر اساس گفته‌های باستان شناسان مربوط به اوایل دوره زندیه و بر اساس سنگ نوشته موجود، زمان احداث آن 1184 هجری قمری است. در دوره های مختلف نیز بنای مسجد مورد بازسازی قرار گرفته است از جمله در سال 1184 هجری قمری به دستور حاکم شهر ارومیه تعمیراتی در مسجدجامع صورت پذیرفت.

موزه ارومیه

موزه ارومیه در استان آذربایجان غربی، یکی از غنی ترین و مهم ترین موزه های ایران محسوب می‌شود که حدود سی هزار قطعه شی تاریخی از دوران ماقبل تاریخ تا اواخر دوره قاجار را در خود جای داده است. این موزه از دو تالار بزرگ و کوچک تشکیل شده است که تالار بزرگ به بخش باستان شناسی و تالار کوچک به بخش مردم شناسی اختصاص یافته است.
در تالار باستان شناسی موزه ارومیه، بخش دوران ماقبل تاریخ شامل اشیای سفالی خام، پخته و مفرغی، بخش آثار کشف شده از منطقه تاریخی لرستان شامل مفرغ و برنز و بیشتر وسایل جنگی و آلات فلزی دیگر و اشیای سفالی مربوط به هزاره اول قبل از میلاد، بخش اسلامی شامل ظروف سفالین و اشیای فلزی از تاریخ رواج دین مبین اسلام تا قرن چهاردهم هجری قمری، بخش سکه ها سکه هایی از دوره های قبل از اسلام و حکومت های قبل از اسلام در ایران و نیز سکه هایی از ادوار اسلامی امویان، عباسیان، آل بویه، سلاجقه، اتابکان، مغول، تیموریان، آل جلایر، آق قویونلو، صفویه و زندیه است.
موزه ارومیه دومین موزه غنی کشور محسوب می‌شود و قدیمی‌ترین آثار آن متعلق به هزاره هفتم قبل از میلاد است. در این موزه سه خط نوشته از هزاره اول قبل از میلاد به نام‌های استل کله شین، استل موانا و کتیبه محمودآباد نگهداری می‌شود که به خط میخی اورارتوبی است. جدیدترین آثار این موزه نیز مربوط به دوره قاجار است.
در تالار مردم شناسی موزه ارومیه، پوشاک و زیورآلات مناطق مختلف ایران و به ویژه طوایف و تیره‌های ساکن آذربایجان غربی همراه با دیگر آثار تاریخی و قدیمی مردم منطقه مانند اشیای مسی، برنجی، شیشه ای، پارچه ای، سفالین و تخته ای و همچنین مجسمه هایی از اقوام و عشیره های مختلف کشور با لباس های محلی به نمایش گذاشته شده است.
بخش هنرهای تزئینی نیز در موزه ارومیه برقرار است که اشیای بسیار جالبی چون خط نوشته ها و آیاتی از قرآن مجید به خط نسخ و نستعلیق و تابلو و مینیاتور و مرقع و قلمدان هایی از قرون سیزدهم و چهاردهم هجری قمری به نمایش گذاشته شده است.
همچنین هم اکنون موزه ارومیه دارای یک گنجینه نگهداری آثار و اموال، آزمایشگاه و کارگاه مرمت اشیا، کتابخانه، بخش فروش نشریات و آمفی تئاتر نیز است.

کلیسای ننه مریم

کلیسای ننه مریم یا حضرت مریم یا شرق آشور، اولین کلیسای مشرق زمین و دومین کلیسای قدیمی جهان پس از کلیسای بیت‌لحم فلسطین است که در خیابان خیام ارومیه و در محوطه ای بزرگ واقع شده است و هر یکشنبه آشوریان برای ادای فرایض دینی به این کلیسا می‌آیند
این کلیسا در سال 32 میلادی بنا نهاده شده است و پیش از آن نیز یکی از آتشکده های زرتشتیان بوده است. سه نفر از موبدان این آتشکده، پس از مشاهده حرکت ستاره درخشانی به سمت شرق میلاد مسیح را پیش بینی می‌کنند و راهی اورشلیم می‌شوند. وقتی از سفر باز می‌گردند، آتشکده را به کلیسا تغییر کاربری می‌دهند که امروزه ما آن را به عنوان کلیسای ننه مریم می‌شناسیم. مطابق نظر کارشناسان سنگ قبر سه موبد مذکور در سالن ورودی کلیسا نگهداری می‌شد تا اینکه در سال 1915 میلادی توسط میسیون روس های ارتدوکس به یکی از موزه های ' کیِف ' منتقل شد.
پس از آن کلیسای ننه مریم یا شرق آشور چندین بار مورد مرمت قرار گرفت. در سال 642 میلادی، شاهزاده ای چینی به نام بافری برای ملاقات اسقف اعظم نینوا به بین النهرین و سپس به ارومیه آمده و پس از اقامت در کلیسای ننه مریم به مرمت آن پرداخت. به نظر می‌رسد بنای فعلی کلیسا در دوره ساسانی شکل گرفته باشد.
معماری این کلیسا با آنچه از کلیسا در ذهن دارید متفاوت است و خبری از جزئیات و تزئینات چشم گیر در آن نیست و سادگی این مکان توجه شما را جلب خواهد کرد. دلیل این امر نیز اعتقاد آشوریان به پرهیز از هر گونه آراستن و تزئین کردن کلیساهای خود است که در مورد این مکان مذهبی نیز چنین رفتار شده است. حتی برای خوشبو کردن فضای داخلی کلیسا اغلب از گیاهان معطر خودرو استفاده می‌شد و در این کلیسا هرگز از عکس و شمایل قدیسان استفاده نشده است.
کلیسای ننه مریم ساختمان مربعی شکل و در عین سادگی از استحکام فوق العاده برخوردار است و از نظر تقسیمات داخلی دارای یک محراب، چند اتاق، چند هشتی و سالن اصلی است. بازدیدکنندگان هنگام ورود به این مکان، تابلویی را مشاهده می‌کنند که جمله‌ زیر روی آن نوشته شده است : «نعلینت را از پاهایت بیرون کن؛ زیرا مکانی که در آن ایستاده‌ای، زمین مقدس است»

کاروانسرای سنگی علی آباد

کاروانسرای سنگی علی آباد که به آن قلعه علی آباد نیز گفته می‌شود با قدمتی مربوط به دوره سلجوقی در جاده قدیمی قم – ری و نزدیکی روستای علی آباد قم قرار گرفته است. این بنای تاریخی در مسیر شاهراه اصلی شمال شرقی به جنوب غربی ایران قرار دارد و در گذشته موقعیت جفرافیایی ویژه ای برای تردد مسافران بوده است.
این بنای سنگی در زمان صلح به عنوان کاروانسرا و در زمان جنگ، دژی نظامی به شمار می‌رفت. پس از پیمودن مسیری 35 کیلومتری از جاده قم - ری در جوار روستای علی آباد و در گردنه علی آباد، کاروانسرای سنگی را می‌توان مشاهده کرد. بالای گردنه نیز میل تاریخی سلجوقی دیده می‌شود.
طبق کاوش های انجام شده مصالح مهم این بنای تاریخی را سنگ لاشه ها و ملاط آن را گل، آهک و گچ زبر تشکیل می‌دهد که در استحکام بنا نقش مهمی داشته است همچنین برای تزئین بخش هایی از قلعه سنگی می‌توان خشت های خام و آجر را نیز مشاهده کرد.
قلعه سنگی علی آباد دارای 7 برج به بلندای 10 تا 14 متری از سطح زمین است که برای جلوگیری از رانش دیواره ها بنا شده است و در گذشته به عنوان دیده بانی و محل حفاظت از کاروانسرا مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
کاروانسرای علی آباد به صورت چهار ایوانی با دیوارهایی به ضخامت دو تا سه متر دارای حیاطی مرکزی و حجره های مختلف است که طول هر ضلع این بنا بیش از 67 متر است و در داخل سازه، هر یک از استطبل های نگهداری از حیوانات دارای 10 متر عمق هستند.
کاروان سرا مشتمل بر 31 اتاق است، اتاق هایی که مستقیما با هوای آزاد ارتباط دارند و برای قرار دادن توشه و بار مسافران است. اتاق هایی هم در مدخل سمت چپ کاروانسرا برای مهمانان ویژه ساخته شده بود.
با توجه به کشف چند سکه مغولي از سده هاي 7 و 8 هـ ق، ‌احتمال مي رود باني اين کاروانسرا غازان خان(694هـ. ق) و حتي تاريخ ساخت کاروانسرا مقدم بر حکومت پادشاه مغول باشد.
این اثر در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۳۸۲۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
میل سلجوقی نیز که روزگاری راهنمای کاروان های کویر و جهت یاب برای‌ آنها بوده است از دور خود نمایی می‌کند و بالای گردنه علی آباد و بر فراز کوه قرار دارد.
منبع : isna.ir - afracamp.ir - wikipedia.org

خانه تاریخی تیزنو

خانه تاریخی تیزنو، یکی از قدیمی ترین و بزرگترین خانه های تاریخی شهر دزفول است که در محله قلعه و نزدیکی رود دز واقع شده است. از بام این خانه تاریخی می‌توانید رود دز را مشاهده نمایید. خانه تیزنو با نمای آجری و معماری سنتی، نمایانگر زندگی نسل های گذشته و تاریخ شهر دزفول است.
بنای اولیه خانه تیزنو در دوره صفوی ساخته شده است و در دوره قاجار و پهلوی اول تغییراتی در آن صورت گرفته است. درب اصلی این بنا رو به یک میدان باز می‌شود که در آن جا مسجد محله قلعه قرار دارد. خانه تیزنو دزفول مانند اکثر خانه های قدیمی ایرانی در ابتدای ورودی خانه، هشتی دارد. هشتی فضایی چند ضلعی است که کل خانه را از دید غریبه‌ها مخفی نگه می‌دارد به طوری که اگر در خانه باز بماند داخل خانه از خیابان قابل دیدن نیست.
این خانه تاریخی هشت دری است یعنی هشت در ورودی دارد و با عبور از این درها، ایوان مرکزی مشاهده می‌شود. ایوان دارای چندین اتاق‌ است و غلام گردش، شبستان و شوادون از دیگر بخش های این خانه به حساب می‌آیند. فضای اصلی خانه تیزنو، اصطلاحا درونگرا است. یعنی در مرکز فضای خانه قرار گرفته و حیاط های بیرونی آن را احاطه کرده اند. کف حیاط آجر پوش است و طبقه همکف آن به وسیله چهار پله از حیاط بالاتر قرار دارد. طاق های خانه تیزنو یکی از دیدنی ترین بخش های آن هستند. چرا که در قسمت بالای طاق‌ها آجرچینی ها طرح‌های متنوعی ایجاد شده و شیشه‌های رنگی ارسی آن نمای زیبایی به وجود آورده اند.
از سال 1391 خانه تاریخی تیزنو به عنوان پایگاه مشترک تدوین پرونده های نامزدی میراث جهانی- دزفول و نمایندگی دفتر یونسکو، مورد استفاده قرار گرفته است و همچنین یکی از جاذبه های گردشگری مهم شهر تاریخی دزفول به شمار می‌رود.

محوطه باستانی هفت تپه

محوطه باستانی هفت تپه، بقایای شهری بزرگ مربوط به دوره ایلام میانی حدود قرن 14 و 15 پیش از میلاد است. تا سال 1344 باستان شناسان این شهر تاریخی را شناسایی نکرده بودند. در طرح توسعه کارخانه نیشکر هفت تپه، طاقی آجری از زیر خاک سربر آورد و این موجب آغاز کاوش های باستان شناسی به سرپرستی مرحوم عزت الله نگهبان در این منطقه شد. با تداوم این کاوش ها، در سال 1352 نیز موزه هفت تپه جهت حفظ و نگهداری آثار کشف شده از این محوطه باستانی، تاسیس گردید.
هفت تپه در 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر شوش و بین شهر شوش و معبد چغازنبیل واقع شده است و قدمت بیشتری نسبت به چغازنبیل دارد. با توجه به آثار و لوحه های به دست آمده از این محوطه، احتمال می‌رود که نام این شهر باستانی "کبنک" بوده باشد.
چند مرحله حفاری و کاوش در این شهر تاریخی انجام شده است. اولین کاوش از سال 1344 تا 1357 به سرپرستی دکتر عزت الله نگهبان، آثار یک مجموعه آرامگاه و دو ساختمان بزرگ خشتی به دست آمد. يکي از آرامگاه هايی که حفاری شد به گفته دکتر نگهبان آرامگاه تپتی آهار _پادشاه ایلامی_ و ملکه او است و اين موضوع در سنگ نبشته ای که در محوطه آرامگاه بود نوشته شده است. در اين آرامگاه حدود بيست و يک اسکلت وجود داشت که پس از هر تدفين در آرامگاه با آجر بسته ميشد و در تدفين بعدی آن را باز مي کردند.
دومین مرحله کاوش از سال 1380 به سرپرستی دکتر بهزاد مفیدی نصر آبادی از دانشگاه ماینز آلمان آغاز گردید. در ابتدا با انجام اندازه گیری های ژئوفیزیکی پنج مجموعه عظیم در بخش شمالی شهر مشخص شدند. در مراحل بعدی بخشی از یکی از مجموعه ها و همچنین یک ساختمان بایگانی اسناد اداری در جنوب شهر کاوش شدند. در ساختمان اداری آرشیوهای الواح گلی به خط میخی اکدی قرار داشتند. همچنین در این مرحله از کاوش ها، اسکلت های دو انسان، تابوت سفالی و خمره های بزرگ ویژه تدفین و اشیایی که به همراه مردگان دفن می‌شد به دست آمد. برخی مردگان در درون کوزه ها و با تشریفات خاص و برخی دیگر ساده دفن شده اند که احتمال می‌رود این تفاوت ناشی از سطح اجتماعی و توان اقتصادی بازماندگان این مردگان بوده است.
در سال 1391 کشف جدیدی پرده از بخشی از تاریخ مبهم این شهر باستانی برداشت. در پشت یکی از ساختمان های بزرگ شهر، چندصد اسکلت در کوچه بر روی هم انباشته شده بودند که نشانگر کشتار مردم شهر در اواخر قرن 14 پیش از میلاد بودند. کاوش های باستان شناسی مشخص کردند که بخشی از بناهای شهر بر اثرآتش سوزی از بین رفته اند و شهر پس از ویرانی هیچگاه رونق قبلی را بدست نیاورده و فقط سکونت های کوچک در دوران متاخرتر پارتی و ساسانی در آن برپا شده اند.

موزه هفت تپه

موزه هفت تپه یکی از مهم ترین موزه های باستان شناسی ایران است که در نزدیکی محوطه باستانی هفت تپه شوش قرار دارد و در سال 1352 با هدف حفاظت، نگهداری و نمایش آثار تاریخی کشف شده از محوطه هفت تپه و چغازنبیل، راه اندازی گردید.
موزه هفت تپه ساختمانی یک طبقه با اسکلتی سیمانی و نمایی از سنگ و آجر است. این ساختمان با الهام از سبک معماری بومی و متناسب با شرایط اقلیمی و با برداشتی از معماری ایلامی ساخته شده است. پس از شروع جنگ ایران و عراق موزه هفت تپه موقتا تعطیل و به بیمارستان صحرایی تبدیل شد و بسیاری از اشیاء آن به سایر مراکز میراث فرهنگی منتقل گردید. سپس در سال 1377، موزه‌ ی هفت ‌تپه به عنوان مرکز مطالعات پایگاه چغازنبیل و هفت تپه مجددا راه اندازی شد.
موزه هفت تپه از سه سالن تشکیل شده است و آثار به نمایش درآمده این موزه، دوره‌ های متنوع پیش از تاریخ، آغاز نگارش، ایلامی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و اسلامی را شامل می‌شود. اما آنچه جایگاه موزه هفت‌تپه را متمایز می‌کند این است که این موزه به طور تخصصی آثار دوره ی ایلامیان میانه را نمایش می‌دهد که از کاوش‌های باستان‌شناسی دو محوطه مهم هفت‌تپه و چغازنبیل به دست آمده‌اند.
برخی از اشیای موزه مانند مجسمه شیردال، انواع گل میخ‌ها و آجرنبشته‌های ایلامی از محوطه میراث جهانی چغازنبیل به دست آمده‌اند و انواع گل‌نبشته‌ها به خط میخی ایلامی، تابوت‌ها و پیکرک‌های متنوع انسانی و حیوانی نتایج کاوش در محوطه باستانی هفت‌تپه‌اند. در این میان، تابوت‌ها و پیکرک الهه‌ها و نوازندگان از شناخته‌شده‌ترین آثار موزه هفت‌تپه هستند.
از سال 1396 تحولات نرم افزاری و سخت افزاری در موزه تپه آغاز شد و این موزه در سال 1397 به عنوان موزه برتر سال انتخاب گردید. درحال حاضر علاوه بر بخش نمایش آثار تاریخی، بخش‌ های پژوهش های باستان‌شناسی، دفتر فنی، کارگاه مرمت، آزمایشگاه مواد و مصالح، کتابخانه و مخزن اشیا در موزه ی هفت‌تپه فعال‌اند.